Terug naar Hoofdpagina
Omdat we Hans naar Brussel gaan brengen, samen met vrouw Monique en zoon Sebastiaan spreken we af wie wie ophaalt en natuurlijk hoe laat..., of beter hoe vroeg.
De wekker ging erg vroeg vandaag...
We gaan Hans naar Zaventem brengen. Voor de vlucht van 12:00 uur moet je hier toch wel om 06:30 uur vertrekken en dat voelt best vroeg, maar het is gelukt.
Na een lange filerijke reis heeft Hans afscheid genomen van vrouw en kind. Emotioneel natuurlijk, een half jaar is lang, en uiteraard nerveus over wat hem te wachten staat.
De kop is er af..... Hans mag nu zijn bijdragen gaan leveren aan dit weblog, we zijn erg nieuwsgierig natuurlijk......
Veel succes Hans, enne we vinden je bijzonder moedig.
Pagina-index
Waarom naar Sierra Leone?
Goede vraag. Vakanties houd ik het liefste in Europa. Buiten 1 uitspatting, die uiteraard ook niet goed bevallen is, ben ik nooit eerder buiten Europa geweest. Het trekt mij ook niet om als tourist naar buiten Europa te gaan. Echter toen ik de vacature onder ogen kreeg, Financial Controller gezocht voor 6 maanden in Sierra Leone hed ik direct iets van ja dat is leuk en interessant. Ik ben dan daar niet als tourist maar echt tussen de mensen. Ik ben daar om de mensen te helpen in plaats van ze als bezienswaardigheid te zien. Ik hoop ook een antwoord te krijgen op de vraag die ik heb. Is ontwikkelingshulp zinvol ook voor de mensen daar en is het niet het afkopen van schuldgevoel hier in het westen. Met zinvol bedoel ik ook worden de mensen er ook gelukkiger van. In weze brengen wij onze westerse cultuur daar naar toe. Ik wil niet beweren dat als er een hongersnood is er geen eten gebracht moet worden echter ik ben wel kritisch om ook te kijken naar de oorzaak van die hongersnood. Als je niet structureel dit probleem kunt aanpakken is dit zeer de vraag of de bevolking wel gebaat is bij deze vorm van steun. Dit staat los van het feit of de mensen deze steun graag aannemen.
Ander vraagpunt bij mij is of de ontwikkelingshulp inderdaad zo inefficiënt georganiseerd is als ik denk dat het is. Ik hoop over 6 maanden hier niet alleen denkbeelden over te hebben maar ook praktijk ervaring hieraan kan toevoegen. Het is niet een enkel punt wat mij heeft doen besluiten om te gaan maar het geheel en dat voelde goed.
Wat verwacht ik daar?
In het begin wist ik nog helemaal niets hoe het daar zou zijn. Zou ik daar ook in een hutje bivakkeren? Wat kon ik allemaal verwachten en hoe basic zou alles daar zijn. Dit overdacht hebbend kreeg ik te horen dat ik in het guesthouse zou verblijven van het ziekenhuis en dat er een kok is voor het personeel van het ziekenhuis. (de patiënten moeten zelf voor het eten zorgen. Of hun familie) Er was sinds kort stromend water, als de generator aanstaat is er zelfs stroom en sinds eind 2006 is er zelfs een satelietverbinding (indien er stroom is) Dit maakt al dat ik het idee heb in een enorme luxe terecht te komen. Relatief gezien dan. 100 USD per maand is daar al een top salaris. Ik hoop dat ik na 6 maanden kan zeggen dat de plaatselijke administrateurs er baat bij hebben gehad dat ik er geweest ben. Voor mezelf verwacht ik dar een schat aan ervaringen op te doen. Deelgenoot zijn van zo’n compleet andere cultuur en levenswijze dan in ons koude kikkerlandje. Ik ben wel heel benieuwd naar wat dat met mij gaat doen.
De voorbereidingen
Na lange stilte in februari en maart (de vacature was op 1 februari binnen de Finance unit groot Amsterdam van Yacht uitgezet) komt er in de loop van maart toch leven in de brouwerij. Na 2 gesprekken met de dames van People4Change en de controller de er voor mij heeft gezeten het bevrijdende telefoontje dat ik mag. Optimistisch zeg ik dat ik binnen 2 weken kan vertrekken. Deze datum blijkt echter niet haalbaar in verband met de overdracht van mijn project op dat moment. Er kan toch geen geschikte kandidaat gevonden worden op zo’n korte termijn. Ook de latere 2 data worden weer verzet. Dit vanwege drukte in het ziekenhuis zelf. In de geplande periode is er ook een artsenteam uit Nederland aanwezig. Uiteindelijk wordt 28 april 2007de datum geprikt op 3 mei. Dat is vandaag dus. Mijn project in Alphen a/d Rijn heb ik kunnen overdragen aan een collega. Omdat hiervoor ook meer tijd is heeft dit heel soepel kunnen gebeuren. Echter mijn persoonlijke voorbereidingen liepen iets minder gesmeerd. Er was een heel drukke tijd bij mijn opdrachtgever die flink meer uren tot gevolg had. Ik had me vorig jaar aangemeld voor de cursus Hofam die in maart 2007 startte. In januari had ik me aangemeld voor de cursus IFRS (6 avonden). Toen was ik nog optimistisch dat dat wel kon omdat ik toch op de bank zat. Mijn zoon Sebastiaan had met honkbal diverse toernooien en wedstrijden. Zoals altijd ga ik hier zoveel als mogelijk naar toe. We hadden gepland om het dak te laten vervangen in maart. Echter het bouwbedrijf kwam pas 1 mei aanzetten. Mijn laptop kwam dinsdag ochtend pas. Woensdag ochtend gepland om de noodzakelijke software erop te zetten. Ook dat valt altijd tegen. Gelukkig had ik een vriend (grote dank Rick van RPG Automatisering) gevraagd om te helpen en desondanks toch heel de ochtend bezig geweest. Dinsdag wist ik dus ook pas wat voor notebook ik zou krijgen. In verband met het maar gedurende enige uren beschikbaar zijn van stroom was mij geadviseerd om een extra batterij voor de notebook mee te nemen. Natuurlijk nergens op voorraad maar uiteindelijk iemand gevonden die deze kon bestellen en op woensdag kon leveren.
En er was een toename in sociale activiteiten voordat ik weg zou zijn. Diverse galgenmalen, galgen lunches en zelfs een galgenontbijt. Er moest opeens erg veel geregeld worden en zoals altijd, veel blijft tot het laatste moment liggen. Woensdag moest ik mijn auto inleveren in Diemen. Ook nog schoon. De vaste wasstraat waar ik normaal ga was aan het verbouwen dus niet beschikbaar. Mensen die mij kennen weten dat ik geen geld aan een wasstraat wil uitgeven. Gelukkig wilde Sebastiaan wel mijn auto wassen voor het tarief van de wasstraat. De belasting aangifte heb ik woensdag 2 mei om 19.30 uiteindelijk verstuurd. Mijn koffers had ik woensdag avond gepakt maar toen kwam het wegen. Welke kilo’s konden thuis blijven. Stukje creativiteit. De zwaarste schoenen aan (de persoon zelf wordt toch niet gewogen, gelukkig maar) Zware dingen zoals batterijen kunnen wel in de jas en toch maar wat dingen thuis laten. Hoeveel is er eigenlijk nodig indien je 6 maanden van huis weggaat? Uiteindelijk om 00.30 inmiddels donderdag vond ik dat het goed gepakt was. Nog snel even de verklaring laten intrekken inzake geen privé gebruik auto omdat ik deze woensdag had ingeleverd, Uiteindelijk om 01.00 lag ik in bed.
We zouden om 07.15 opgehaald worden door vrienden die ons naar het vliegveld van Brussel zouden brengen. Natuurlijk was het druk onderweg met name in België. Al die Hollanders die in den vreemde toch iets teveel toenadering tot elkaar zochten. Later dan gepland en gehoopt komen we toch aan op Zaventem. Hier was de eerste verassing. De mee te nemen bagage is minder dan waar ik vanuit was gegaan. Formeel mocht ik 36 kg meenemen en ik had 52 KG bij. Overgewicht mag afgerekend worden a Euro 14,- per KG Maar om 16 kg even uit de bagage te selecteren is wel heel veel van het goede. Ik had wel een lege rugzak bij me om eventueel wat over te laden maar niet om zoveel over te laden. Wat ik wel heb geleerd is het volgende. Na het wegen moest ik eerst het overgewicht betalen voordat ik mijn boarding pass kreeg. Ik had ook in een rugzak nog spullen meegenomen voor het geval ik nog niet aan het maximale gewicht zou zitten. Na wegen en betalen heb ik dus mijn handbagage nog wat voller gestopt met de reserve spullen.
Graag wil ik nog mijn dank uitspreken aan de mensen die me allemaal geholpen hebben met mijn voorbereidingen:
Allereerst mijn vrouw die geprobeerd heeft mij in alle rust me voor te bereiden en me gesteund heeft in mijn beslissing
Sebastiaan die zoveel als mogelijk mij probeerde te helpen en mij zo min mogelijk probeerde te belasten dat hij zijn vader enige tijd niet gaat zien.
Simone en Martine van People4change met de voorbereidingen, het regelen van het visum, ticket ed en de training
Toine van de Lion Heart Foundation (vorige controller in het Magbenteh ziekenhuis) voor de goede overdracht, de interessante gesprekken en de goede basis reeds neergelegd in Sierra Leone
Wim en Margreeth voor hun steun, het bouwen van de website (www.hansjoosten.eu) en het wegbrengen naar Zaventem
Rick voor de automatiserings hulp
Paul Reijven van Yacht voor de mogelijkheid om te gaan en de royale steun bij de voorbereidingen. Ik hoefde maar te vragen en het kon en werd geregeld
Kees die zo vriendelijk was om de eindmusical van mijn zoon nog even op DVD te zetten voordat hij zelf op vakantie ging om deze DVD mee te nemen naar Sierra Leone.
En alle andere mensen die positief reageerde op mijn besluit om naar Sierra Leone te gaan. Het heeft me verbaasd hoeveel mensen positief staan om een dergelijke trip te maken. Niet alleen positief dat ik dit doe maar dit ook voor zichzelf zouden willen (maar het om van allerhande redenen toch niet doen)
Tot zover mijn eerste verslag. Ik ga proberen wekelijks een verslag te schrijven. Groeten, Hans
Pagina-index
Even oppakken sinds het laatste (eerste) verslag.
De reis ging voorspoedig. Ongeveer op de geplande tjjd kwam ik aan op het vliegveld van Lungi. In het vliegtuig heb ik nog een gesprek met Ibrahim. Een jonge man oorspronkelijk uit Sierra Leone maar nu wonend en werkend in de USA. Met hem even de problemen in Sierra Leone besproken. Verder een vergelijk gemaakt tussen Nederland en de US. Ook maar even de verkiezingen aangeroerd. Ik probeer te inventariseren wat het risico is dat er ongeregeldheden optreden bij de aanstaande verkiezingen in juli. Ik krijg van Ibrahim hetzelfde antwoord als van mensen die ik later hierover spreek dat ze er voor bidden dat het rustig blijft. Van het weinige wat over is van het land zou dan alles vernietigd worden en de laatste dooksteek voor het land zijn. Iedereen hoopt ook dat er een wisseling van de macht komt aangezien de huidige regering niets zichtbaars voor het land doet. (onzichtbaar weet ik ook niet of er wat gebeurt) Met mijn Nederlandse gedachte vind ik het vreemd dat dezelfde mensen dan aan de macht blijven. Eindelijk bij dokter Hasson Sesay krijg ik het logische antwoord. De verkiezingen zijn niet eerlijk. Er wordt gemanipuleerd en gefraudeerd. Hij verwacht dan ook dat dezelfde mensen aan de macht blijven. Het is zo vreemd dat een land met zoveel natuurlijke rijkdommen zoals bauxiet, diamanten enz. alsmede een zo mooie natuur, mooie zandstranden, palmbonen enz. zo arm is door machthebbers die de armoede in stand willen houden (lijkt het). Met Ibrahim had ik het ook over de uiterste waarin hij was. Het welvarende materialistische Amerika en het straatarme SL. Ook even het verschil besproken tussen de US en Nederland. In de US is het normaal om meerdere banen te hebben in Nederland niet. Hierop noemde ik dat het aantal uren los staat van de productiviteit van werknemers. Dat beaamde hij. Ibrahim ging ervan uit dat het lange werken de levensverwachting drukte. Toen ik memoreerde dat ook de omvang er toe zou doen beaamde hij dit direct. Op mijn opmerking dat ook de kwaliteit van het voedsel belangrijk is kwam Ibrahim met het voorbeeld van zijn moeder. Een kip in Amerika wordt op dezelfde dag uitgebroed, grootgebracht geslacht en beland dan ‘s avonds op het bord.
Op het vliegveld merk je direct dat je in een andere cultuur terecht bent gekomen. De hoeveelheid functionarissen, de rangverschillen en de informele economie. Overal wordt je gestuurd en gepusht. Het is zaak om te weten wie de werkelijke gezagsdragers zijn en wie de mensen die geld aan je willen verdienen. Op de 10 meter van de laatste controle tot aan de uitgang wordt ik geacht reeds geld gewisseld te hebben in diverse helicopters gezet te zijn, om waar dan ook naar toe gebracht te worden in een slooprijpe helicopter, en weggebracht te worden in de vele taxi’s. Dit blijft niet bij vriendelijk aanbieden maar je moet de bagage goed in de gaten houden want voordat je het weet beland je bagage reeds in een taxi of een helicopter. Mijn ophalers waren wat verlaat en dat gaf de nodige consternatie in de ontvangsthal. Iedereen bemoeit zich met je. Is het niet dat ze aan je willen verdienen door te “helpen”dan is het wel dat je niet in de weg mag staan voor potentiële klanten. Uiteindelijk komen mijn ophalers, Don en Hassan. Je merkt direct dat Hassan een zeer gerespecteerd persoon is binnen de gemeenschap en met respect behandeld wordt. Hiermee wordt ik zelf ook anders bekeken.
Vanaf het vliegveld doorgereden naar het hotel waar Don en ik de eerste nacht zullen verblijven. Don wil deze avond gebruiken om mij bij te praten over de huidige situatie. Ik krijg te horen dat ik de eerste week in Lungi blijf om de financiële situatie daar inzichtelijk te maken. Dit omdat er al heel lang geen rapportage of informatie gekomen is uit Lungi. Ik verblijf in het huis van dokter Hassan Susey.
Het is leuk om te zien hoe Don georganiseerd is. Zijn militaire achtergrond blijkt uit alles. Hij gebruikt nog net niet de digitale tijdsaanduiding. 18 uur sharp, maar voor de rest komt het toch wel in de buurt. Zo te horen is hij hiermee wel succesvol en dat is wat telt. Veel informatie neem ik tot me zonder het te kunnen plaatsen in een bepaalde context. Hopelijk valt later alles op zijn plaats. In de gesprekken is gelukkig ook veel ruimte om te filosoferen. Uiteindelijk om 1 uur s nachts gaan we naar bed. Dit is 3 uur Nederlandse tijd. Dat was een lange dag. In de hotelkamer is ook airco. Is comfortabel maar ik werd wakker van de kou. Het kan dus ook te zijn.
Het ontbijt was hetzelfde als het avondeten. Scrambled eggs met brood. Tot nu toe is dit een veel voorkomend gerecht wat ik geserveerd krijg.
Vrijdag ochtend een rondleiding door het ziekenhuis. Hier krijg ik al een voorproefje hoe het hier er aan toe gaat. Niet kijken of iemand vrij is maar je stapt gewoon binnen. Een patient in gesprek met een dokter je komt gewoon binnen en begint een gesprek. Dit is volledig geaccepteerd. Hoe slecht het er ook uitziet er vindt ook hier klasse verpleging plaats. Dit vanaf de vips tot aan de laagste klasse. De klasse hangt af van het aantal personen op de kamer alsmede de inrichting. In mijn ogen van vies tot heel vies of van heel sober tot aan heel erg sober. Mensen worden hier verpleegd maar de overige zorg moet van familie komen. Verzorging en eten wordt door de familie verzorgd. S middags spreek ik met de accountant en de kassier. Alles gebeurt handmatig. Op zich niet slecht georganiseerd.
De accountant is ook verantwoordelijk om de gegevens in Excel te zetten. Dit wil ik ook graag zien echter daarvoor is stroom nodig. De generator die de stroom moet leveren gaat echter pas om half 8 aan. Dit bekiiken we pas vanavond. Inmiddels heb ik door hoe het met het eten gaat. De bedoeling is dat ik apart van de rest eet. Met wat aandringen wil Hassan wel samen eten, maar de rest van de mensen die in het huis rond lopen eten apart. Wie er allemaal rond lopen, ik heb geen idee. Dokter Hassan en zijn zoon. Dan nog een nichtje die voor het eten zorgt. De accountant blijkt ook in het huis te slapen, en de rest van de mensen werkt er maar of dit nu familie is of werknemer is mij onduidelijk. S middags kwam Harald, de zoon van Hassan bij me zitten. Hij vertelde over de vogels die te zien zijn en andere wetenswaardigheden. Hij toonde mij bijvoorbeeld een cashew noten boom in de tuin. Sinds die middag is hij steeds in mijn buurt.
Terugkomend op het eten. S middags viel mij een enorm gekakel op in de tuin. Nu zijn de kippen wel vaker luidruchtig en de haan denkt heel de dag dat het ochtend wordt, maar ik had me natuurlijk kunnen realiseren wat het avond eten zou worden. Dit besef kwam pas toen ik even later zag dat er een kip geplukt werd. Er wordt speciaal voor mij gekookt. De rest van de mensen krijgen inderdaad rijst, rijst en nog eens rijst en dat willen ze mij niet aandoen. Telkens komt er iets bijzonders voor mij op tafel. Echter ik blijf proberen om gewoon mee te eten en dat ook rijst een goede maaltijd kan geven. Gisteravond kwamen zelfs patatjes op tafel met de tweede kip die minder blij is geworden van mijn komst. Bij de eieren en de patat mag ik natuurlijk ook mayonaise gebruiken. Er staat op tafel een pot Amserikaanse mayonaise van een Gallon (3,8 liter) Wat ook wennen is dat er van alles krioelt op tafel. Merendeel zijn grote mieren maar ook andere insecten. In ieder geval is standaard s morgens ei met brood. Er is zelfs kaas. (je weet wel zo’n lachende koe uit Frankrijk) aanwezig. Er wordt van alles gedaan om mij het naar de zin te maken.
Ik had geen klamboe meegenomen omdat in het Magbenteh ziekenhuis er klamboes aanwezig zouden zijn. Echter tot nu toe ben ik dus nog niet in Magbenteh en slaap ik dus onbeschermd. Het aantal muggen is redelijk beperkt maar ik ben toch al wel gestoken. Hopelijk niet door de foute (malaria) muggen.
's Avonds gaat de generator aan en daarmee ook de airco in mijn kamer.
Zaterdag ochtend gebruikt om aan de cijfers 2007 te werken echter de vermoeidheid sloeg toe en ben om 10.00 uur maar weer gaan slapen. Na de lunch nog wat gewerkt en daarna naar het strand gewandeld met Harald en de accountant. Daarvoor loop je eerst door het dorp voordat je bij het strand bent. Op zo’n moment voel ik me wel heel erg wit en apart. De mensen zijn vriendelijk, zeggen gedag of willen een hand geven en of een praatje maken. Kinderen roepen opoto. Dit betekent witte man. Ten teken dat ze gedag willen zeggen. Dit kan zijn zwaaien of vuisten tegen elkaar of een andere manier van begroeten. Verkopertjes lopen wel eens met je mee maar zijn in ieder geval niet opdringerig. Dit is toch echt wat anders dan door Amsterdam lopen. Nauwelijks een auto zo nu een dan een brommer of motor. Wel her een der een radio of tv. Deze moeten dan zo hard mogelijk staan. Waarom is me nog niet duidelijk. De wegen zijn erbarmelijk. Op weg naar het strand passeerden we een brug. Hier zat een dusdanig gat in dat een band er compleet in zou wegzakken. Duidelijk dat indien je onbekend bent je zeker niet in het donker moet reizen. Bij terugkomst van het strand ga ik zitten om mijn schoenen uit te doen. In de tijd dat ik mijn ene schoen los maak is Harald bezig mijn andere schoen los te maken en uit te trekken. Dit is wel iets wat ik mijn zoon Sebastiaan wil gaan leren.
Zaterdag avond weer wat gewerkt en vroeg gaan slapen.
Tot nu toe nog geen contact met de buitenwereld gehad. Om een internet aansluiting te hebben moet je naar het airport hotel. Indien ik dit zou willen zou iemand mij best daar naar toe willen brengen maar tot nu toe beval dit nog wel.
Zondag ochtend begonnen met dit verslag. Echter Hassan vertelt dat hij vandaag een aantal operaties heeft en daarna naar Freetown gaat waar hij diverse dingen moet regelen en ook zal overnachten. Meteen aan Hassan gevraagd om een mobiel voor mij te kopen. Mijn mobiel is geblokkeerd voor andere sim kaarten.
Toen kwam bij mij de gedachte op om te vragen of ik ook bij een operatie zou mogen kijken. Natuurlijk kon dat. Alles werd geregeld. Een operatieoutfit, masker, haarnet en er stonden ook nog wel schoenen. De patient word niets gevraagd of verteld. Drie operaties meegemaakt. Een blinde darm, ontstoken eierstokken en een liesbreuk. Men tracht wel hygiënisch te werken maar er is geen stromend water. Het stuk zeep waar de medewerkers zich mee wassen wordt ook gebruikt om de patiënt mee te wassen. Het water wordt uit een ton geschept en gegoten over de handen. Toch een beetje stromend water. Gaasjes voor het bloed te stelpen zijn er 3 per operatie. Het gaasje wordt gewoon uitgeknepen indien het vol is en dan kan het nog een aantal keren gebruikt worden. Misschien dat daarom er voor elke operatie gezamenlijk gebeden wordt. Indrukwekkend, voor de eerste keer met mijn neus boven een operatie met uitleg en gelegenheid tot het stellen van vragen. In de meeste ziekenhuizen in Nederland is het niet toegestaan om een mobiel aan te hebben. Hier heeft iedereen gewoon 2 mobieltjes in de operatiekamer. Indien deze gaan worden deze ook gewoon beantwoord. Een mobiel belt natuurlijk niet voor niets. Tijdens de eerste operatie belt een patient van Mobil Oil. Zelfs hij moet wachten tot de operatie klaar is. Maar tussen de eerste en tweede operatie kan hij terecht. Loop maar mee wordt er tegen mij gezegd. Op weg naar de spreekkamer. Er wordt reeds een stoel neergezet voor mij. Schijnbaar is dit een zo belangrijke klant dat ik zelfs voorgesteld wordt. En de patient kan zijn verhaal doen. Mijn aanwezigheid wordt als een gegeven beschouwd. Tussen de tweede en derde operatie wordt ik min of meer naar huis gedirigeerd om te lunchen. Dit staat dan klaar in thermos-potten. Ook dit keer weer speciaal pasta voor mij gekookt.
Ik hoop vanavond weer wat aan mijn werk te gaan doen.
Tot zover weer.
Pagina-index
De afgelopen nachten zeer weinig geslapen. Het regen seizoen begint nu ongeveer. Echter de laatste paar dagen betekent dit overdag zon en s nachts zware bewolking. Dit maakt de nachten zeer benauwd en warm.
Plus het feit dat ik zie hoeveel werk er nog ligt maakt dat er weinig van slapen komt. Bovendien helpen de muggen niet mee om wat te kunnen slapen.
Eergisteren naar de bank geweest met de boekhouder. Niet alleen een tas vol geld gehaald maar ook even navraag gedaan waarom een factuur maar voor een gedeelte betaald was. De bank is ook klant bij het ziekenhuis. Ook hier weer hetzelfde LIFO (last in First out) principe. Er kunnen wachtende mensen zitten, de bankmedewerker kan in gesprek zijn maar je komt gewoon tussendoor. Je stelt je vragen en dit wordt uitgezocht. De boekhouder zij hierover al diverse keren vragen gesteld te hebben maar steeds zonder effect. Dit keer melde ze dat dit in het systeem uitgezocht moest worden en dat dit nu niet kon maar morgen zou het geregeld zijn. De volgende dag zou ik samen met de boekhouder naar het airport hotel gaan. Hier hebben ze namelijk een internet aansluiting. De chauffeur was echter niet aanwezig. Dus de andere auto maar ter sprake gebracht en meegekregen. Dit is toch heel anders rijden dan in Nederland. Geen enkele last van files, geen last van snelheidscontroles door de politie.
Waar je wel last van hebt zijn de enorme kuilen en gaten in de weg. Hierbij slinger je van de ene kant naar de andere kant van de weg om de diepste gaten te ontwijken. Hierbij moet je dus het overige verkeer ook in de gaten houden. Alles loopt door elkaar. Daar tussendoor rijden er nog motors. Ook al rijden er niet veel auto’s ze maken de meest vreemde capriolen uit op de weg. Stoppen waar het uitkomt enz. Op weg naar Makeni, de enige begaanbare weg in Sierra Leone, komen we voorbij een container die na een aanrijding op de weg is achtergebleven. Deze ligt er dus al een week. Bij licht goed te zien maar in het donker?
Het rijden is dus een ervaring. Zeker in zo’n oude bak die zeker niet door een APK zou komen.
Eerst naar de bank. Alles was dus geregeld, en de bank had de correctie dus al gemaakt. Waar witte ogen al niet toe lijden.
Daarna dus naar het hotel om even de email te checken. De gereedstaande mail op mijn laptop kan ik echter nog niet versturen. Dit komt wel in Makeni. De binnenkomende mail even bekeken en hier en daar een kort antwoord verstuurt. Het gebruik van het internet is uiteraard gratis. Het hotel is namelijk klant bij het ziekenhuis.
Gisteravond sprak ik Don, die mij komt ophalen om naar Makeni te gaan. Hij verteld me dat er een groot probleem is in Makeni, namelijk dat de satellietaansluiting eruit ligt. Dit betekent dus nog langer geen contact met Nederland. Vanochtend dus de Ferrie genomen naar Freetown. Wat een ervaring. Een ontzettend oud schip, met maar een stuk of 10 auto’s erop. De rest van de ruimte is opgevuld met mensen die hun handel gaan proberen te slijten in Freetown. Mango’s, uien, vis enz. enz.. Gelukkig hebben we een eerste klas ticket waarmee we toegang hebben om in de eerste klas ruimte te zijn. Hierin staat, erg luxe, een stereo te schallen en de drukte is minder. Echter een mannetje, inmiddels een bekende van Don, kan wel wat regelen. Dit is namelijk toegang tot de VIP lounge. Airco en 1 andere aanwezige. Iemand van de bootmaatschappij die de pakken met geld aan het tellen is. Dit is wel relaxt. Alles moet aan de zelfde kant van de boot af als waar op de boot gekomen. Ook hier krioelt alles door elkaar. Lopende met hun handel, auto’s achteruit de boot af en kerende auto’s. Alles onder luid getoeter en geschreeuw. Door Freetown naar Makeni. Wat een verschillende wereld. Zoveel ogenschijnlijke bedrijvigheid. Wat er nu werkelijk gebeurt is moeilijk in te schatten.
Ook het eten is weer wennen in Makeni. Pindakaas, hagelslag, aardappelen enz. Je zou bijna vergeten in Sierra Leone te zijn. Afwachten hoe dit gevoel zich gaat ontwikkelen.
Tot zover. Groeten, Hans
Pagina-index
Er gebeurt hier zoveel en er gebeurt hier zo weinig en traag en vertraagd en nog verder vertraagd maar dan wel even anders.
Eerst maar het positieve. Zojuist binnen gekomen 20.00 uur 24 mei 2007 de reserveonderdelen voor de satelliet verbinding. Deze zijn vorige week donderdag geland op het vliegveld. Verstuurd vanuit Nederland per DHL. Afgelopen zondag zouden deze afgeleverd worden op het ziekenhuis in Lungi (5 minuten van het vliegveld). Hier zou iemand deze opwachten en direct meenemen naar Makeni. De man kwam maandag wel aan maar zonder de onderdelen. Je zou verwachten dat dit snel opgelost kon worden. Echter niet. Moeilijkheden in verband met de tenaamstelling van het pakket, moeilijkheden in verband met de lokale belastingen (in verband met de tenaamstelling van het pakket). Uiteindelijk was het pakket in Freetown bij DHL op te halen tegen betaling van een fors bedrag aan belastingen. Dit gebeurde woensdag en donderdag zou iemand het vanuit Freetown naar Makeni brengen. Allemaal verklaarbare en verdedigbare redenen. Echter het frustrerende is de informatievoorziening. Niemand houdt je op de hoogte en je moet overal zelf achteraan bellen om een beetje goede informatie boven water te krijgen. Niet over een stap in het proces maar over elke stap. De chauffeur die de onderdelen naar Makeni zou brengen staat gewoon maandag doodleuk op de stoep met het is niet gelukt. Een enkeltje Freetown 200 KM, 3 uur rijden, 35 liter brandstof. Ook de gasfles die hij zou laten vullen was niet gevuld want hij had maar LE 90.00 meegekregen en het koste LE 115.000. Dat hij ook nog LE 350.000 had meegekregen voor een reserveonderdeel van de bus die hij ook niet kon krijgen omdat het duurder was. Nu loopt hier iedereen bij voorkeur met 2 telefoons rond die continue gebruikt worden en altijd voorrag hebben, (tijdens het opereren, tijdens een sportwedstrijd waar dan ook) maar over dit soort zaken rijden ze liever een halve dag dan even te bellen. Er is een kantoor in Freetown waar hij geld had kunnen krijgen. Dit is geen uitzondering maar het dagelijkse leven.
Heel modern is tegenwoordig in de westerse wereld “het leven in het NU” Daar moest ik vandaag wel zeer aan denken. Om te weten wat dat is kom even naar Sierra Leone. Hier leven ze in het NU en uitsluitend in het NU. Hier weten ze hoe je dat doet. Over 5 minuten is toekomst, dat zien we dan wel. Verleden is vergeten. Geen enkel vooruitdenkend initiatief (vermogen?), niet voorbij de eigen voordeur kunnen/willen kijken. Behalve als het op hebben aankomt. Hier komen ongekende vermogens naar boven.
Vorige week vrijdag was er een afscheidsborrel vanwege het vertrek van Patty een OK verpleegkundige die weer terugging naar Nederland Op het eind hiervan was er voor iedereen een blikje fris en koekjes. Er waren nu vouchers uitgedeeld voor het blikje fris vanwege de bijna vechtpartijen bij een vorige gelegenheid) Er waren ongeveer 70 aanwezigen (mederwerkers ziekenhuis) en we hadden een 600 koekjes ingekocht. Binnen 2 minuten alles op en weg. Er kwamen bij mij vergelijkingen op die ik niet hier zal neezetten maar het geeft wel een bepaald beeld mee.
Dan iets waar ik de afgelopen 6 dagen druk mee bezig ben geweest. Malaria. De gevreesde ziekte. Vrijdag middag begon het, moe, geen eetlust. Eerst dacht ik nog aan de warmte en 2 sollicitanten op die dag. Na de avond maaltijd meteen naar bed. Veel geslapen maar volgende dag nog steeds dezelfde klachten.. S middags de temperatuur genomen, boven de 40. Zondag nog het zelfde beeld zelfs bijna 41. Ik had een kuur Malerone voorgeschreven gekregen 3 dagen 4 tabletten per dag. Dit had ik reeds preventief bij me. Het heeft de naam een heel goed middel te zijn. Zondag dus de eerste 4 tabletten. Nadat op dinsdag nog geen verbetering zichtbaar was op dinsdag een ander zeer probaat middel gekregen. Vandaag voel ik me eindelijk sterk opgeknapt. Temperatuur nog maar 37,5
Het waren heel moeilijke dagen. Als ik op dat moment de mogelijkheid had gehad had ik het land direct verlaten. Gelukkig verblijft er ook een verpleegster in het geusthouse die mij uitstekend heeft verzorgd.
Als je weet hoe je je voelt nadat je zittend op de douche rand geen kracht meer hebt om je nog iets af te drogen.
KLM Travel Clinic in Hilversum vond een kuur voldoende omdat ik in een ziekenhuis verbleef met klamboes. En daarom preventief niets hoefde te nemen. Nou mijn advies, in ieder geval voor West Afrika, neem altijd preventief dagelijks. Het is hier zo verspreid, iedereen heeft het minstens al een keer gehad maar de meeste diverse keren. De lokale mensen die niet sterk genoeg zijn tegen deze ziekte zijn als baby of kind al overleden.
Afijn, al met al zit ik nog steeds niet in een werkritme om dingen echt voor elkaar te krijgen. Ik hoop hier volgende week wel wat in te gaan opbouwen. Vrijdag proberen of we de satelliet weer aan de praat kunnen krijgen zodat ik mijn verslagen ook daadwerkelijk kan versturen. Indien ik geweten had dat dit zo lang zou duren had ik een internetcafé opgezocht om alvast wat te versturen. Maar is altijd zicht op overzienbare verbeteringen.
Groeten, Hans
Pagina-indexPagina-index
De routine van het gaan naar de bank om weer vele miljoenen op te halen. Laatst hadden we 25 mio opgehaald en mijn inschatting is dat dit ook ongeveer 25 kilo woog. Het leuke hier met de bank is dat je bijvoorbeeld ook na sluitingstijd binnen kunt komen voor het doen van zaken. Dan kom je gewoon via de achteringang binnen. Kom je binnen kantoortijden dan sluit je niet aan achter in de rij maar je wandelt gewoon het kantoor binnen achter de balie. Dit is hier de normaalste zaak van de wereld. Nu wilde ik laatst onderhandelen over de koers Euro – Leone, dat was moeilijk. Dan zou ik naar Freetown moeten gaan waar het hoofdkantoor zit, daar zou ik een betere prijs kunnen krijgen. Maar ik kon ook een brief schrijven met wat ik wilde. Dat laatste maar gedaan en bewust me de dagen erna niet op het bankkantoor laten zien. Vandaag kreeg ik te horen of ik wilde langs komen om te praten. Volgende week maar een bezoekje brengen aan de bank. Dat gesprek vindt dan plaats met de manager. In zijn kamer staat dan een tv aan met het geluid zeer luid aan. Ik weet niet of dat een kwestie van belangrijkheid is maar standaard gaat het geluid tijdens het bezoek altijd wat harder. Het blijft me elke keer weer verbazen dat overal klanten rond lopen binnen een dergelijk kantoor gebouw. Het geschreeuw naar collega’s of het bellen daarvan met een van hun mobiele telefoons. Een belevenis op zichzelf.
Vandaag een vakbondsman op bezoek gehad. Een echte vakbondsman. Verklaren dat een organisatie draait bij de gratie van de mensen, dat de mensen niet slecht betaalt krijgen maar het kan altijd meer. Een aantal dagen geleden was hij al op bezoek geweest om aan te geven dat hij met het gehele management team wilde spreken, eigenlijk met alle hoofden van de afdelingen. Mijn tegenbod was dat ik alleen met hem wilde spreken samen met mijn medewerker. Na veel gepraat stemde hij toch toe om met mij alleen te praten. Tijdens het gesprek vandaag is hij hier ook niet meer op teruggekomen, misschien ben ik wel iets te toe schikkelijk geweest. Vreemd om te ervaren dat in een land waarin niets georganiseerd is er toch zoiets bestaat als een vakbondsorganisatie. Ik heb nog onvoldoende hoogte wat hij nu precies wil en hoe sterk deze organisatie is. Daar komen we vanzelf wel achter in de komende gesprekken.
Het werken valt me vies tegen. Niet zozeer het werk zelf alswel de werkomstandigheden. Nu heb ik ook een zeer warm kantoor, maar het sloopt je toch veel meer dan ik ooit had kunnen denken. Ik ben namelijk gek op warmte. Als een echte slang kom ik pas tot leven als de omgevingstemperatuur hoog genoeg is. Echter deze warmte kost toch enorm veel energie. Nu begrijp ik ook waarom tropenjaren dubbel tellen. Ik slaap hier ook enorm veel. Om 10 uur gaat de generator uit. Daarmee is er dus ook geen licht meer. Het beste wat je dan kunt doen is douchen en gaan slapen. De laatste tijd word ik pas om een uur of zeven wakker. Niet dat ik me dan uitgeslapen voel. Soms ga ik overdag ook nog een uurtje slapen. Dat is het voordeel om op je werk te wonen.
De natuur valt me eigenlijk tegen. De vegetatie is redelijk eenzijdig. Veel bomen, zonder dat het een bos is, en veel struiken. Veel groen dus maar opvallend weinig bloemen. De vruchtbomen die je hier veelvuldig ziet zijn de palmbomen en mangobomen. Dit blijkt ook wel uit het menu. Het is zeer eenzijdig. Rijst met iets. Dit iets is dan veelal cassave bladeren. Op zich wel lekker maar als je het voor de zoveelste dag voorgeschoteld krijgt dan snak je toch wel naar iets anders.
Afgelopen zondag naar de kerk geweest. Althans ik heb me laten overhalen om mee te gaan. Echter ik was vergeten dat het Pinksteren was. Het was een katholieke dienst. Nu wilde ik toch al een keer mee om eens mee te maken hoe een dergelijke dienst hier gehouden wordt. Maar dit was wel heel bijzonder. De bisschop van Sierra Leone was aanwezig en er werd een twintigtal mensen “gedoopt”. Met name de vrouwen lopen in prachtige gewaden met hoofdtooien rond. Hierbij moet ik dan wel denken aan hoeveel van deze stoffen door Vlisco in Nederland geleverd is. Zij zijn namelijk groot leverancier van Afrikaanse stoffen. Maar dit even terzijde. De dienst gaat gepaard met veel muziek en zang precies wat ik me bij een dienst in Afrika had voorgesteld. De bisschop, die de dienst leidde is een Italiaan die al heel zijn leven in Sierra Leone zit. Na het offerblok kwam de stoet met families die gave in natura hadden. Zakken met rijst, flessen water, een tray blikjes coca cola, de levende kippen natuurlijk (levend om ze vers te houden) en heel opmerkelijk een nieuw aggregaat van de moslimgemeenschap in Makeni. Zo kan het dus ook.
Na afloop van de dienst werden we uitgenodigd door de pastoor om in zijn verblijf wat te drinken. Dit bleek ook om daarna deel te nemen aan de lunch. Voor de Vrije School lezers, het had iets weg van het St. Jansfeest. Grote schalen met eten (rijst met een saus van cassave bladeren) waar iedereen van kon eten. Er was 1 tafel voor de genodigden. Hier zaten de bisschop, de pastoor, 2 pauselijk onderscheiden mensen, de paramount chief natuurlijk en wij van het ziekenhuis. Ik kreeg een plaats tegenover de bisschop aan tafel. Gelukkig weet ik het een en ander van Italië. Hijzelf kwam uit de buurt van Rimini waar ik vele jaren op vakantie ben geweest. Dit levert tenminste wat stof ter conversatie op. Ik was eigenlijk veel meer geïnteresseerd in wat er om me heen gebeurde en hoe mensen zich gedragen dan in de prietpraat van de bisschop.
’s Avonds is het prettig om de deuren open te hebben om wat meer koele lucht binnen te laten. Echter je weet dat er dan ook insecten binnen zullen komen. De ene avond is dit erger dan de andere. Dat zal wel met de verschillende meteorologische omstandigheden te maken hebben. Echter sinds ook vleermuizen binnen komen vliegen heb ik toch liever dat de deuren dicht blijven. Laatst had ik dat ik ‘s nachts wakker werd en even in de kamer ging zitten om even in een andere ruimte en in een andere positie te zijn. Op een gegeven moment hoorde ik gescharrel en net of een hond zich uitschudde. Echter dat vele malen achter elkaar. Mijn oplaadbare lamp maar aangedaan en jawel een vleermuis die korte stukjes vloog en dan weer lande hangend aan het raam. Dit vond ik toch wat minder. De volgende avond een schreeuw van Maria bij de computers. Nu zat er dus een vleermuis daar. Hij lag nu op de grond. Vlug een emmer erop gezet. George, de tropenarts, heeft hem later buiten gezet.
Nu ik zelf malaria gehad heb hoor ik ook steeds meer van lokale mensen die malaria hebben. De lokale mensen hebben een soort resistentie ertegen opgebouwd. Daarmee moeten ze nog steeds medicijnen ertegen nemen maar ze zijn daarna wel razendsnel opgeknapt. Zonder medicijnen blijft het een dodelijke ziekte. Hard genoeg zijn het de mensen die het beste tegen malaria kunnen die de kinderjaren overleven. Vooral onder kinderen vallen er nog steeds erg veel slachtoffers.
De satelliet doet het weer. Dit maakt het leven wel een stuk makkelijker. Zowel privé als zakelijk. Er zijn zoveel vragen op het gebied van wat er de afgelopen tijd gebeurt is. Dan is het wel prettig om met mijn voorganger Toine te kunnen skypen en mailen. Maar ook dat ik mijn verslagen kan sturen en dat ik mail kan ontvangen. De beurskoersen kunnen volgen en een klein beetje het nieuws kunnen volgen. Echter ik volg dit toch op een andere manier dan ik thuis deed. Opeens is heel veel nieuws minder interessant en relativeer ik toch veel meer. Als je weer leest hoeveel miljoen er nu weer naar wat voor project gaat. Terwijl hier een ziekenhuis draaiend gehouden wordt met een paar honderd duizend euro’s. De personeelskosten zijn globaal honderd duizend euro op jaarbasis. Daarvan worden bijna 80 mensen betaald. Het is dan geen vet pot voor hen maar ze verdienen hier meer dan in een gemiddeld andere organisatie. Maar ook het feit dat ik nu kan skypen met Monique en Sebastiaan. Dit blijft een geweldige vorm van techniek. Bellen over internet, geen gesprekskosten en minstens zo’n goede kwaliteit dan met de telefoon. Kunnen horen wat de belevenissen thuis zijn en alvast kunnen vertellen over het leven hier. Vertellen is toch anders dan een verslag schrijven cq lezen. Mailtjes zijn trouwens van harte welkom. Het is leuk om berichten vanuit Nederland te horen. Echter ik ben wel zo egoïstisch om ze niet persoonlijk te beantwoorden. Ik probeer eventuele antwoorden zoveel mogelijk in mijn verslagen te verwerken.
Tot zover weer. Groeten uit een nog steeds warm Sierra Leone, Hans
Pagina-index
De laatste weekenden heb ik gewoon doorgewerkt (of ziek geweest) maar ik merk toch dat het verstandig is om ook af en toe rust te nemen. Vanmorgen hebben we een bergje beklommen in de buurt van het ziekenhuis. We zijn Maria, de filipijnse verpleegkundige, een andere VSO’er,vriendin van Maria computerspecialist ook uit de Filipijnen maar werkzaam voor een andere organisatie en Santos, een local schoonmaker in het guesthouse en ziekenhuis. Het was wel handig om Santos erbij te hebben want paden zijn er niet de berg op. Maar hij weet wel hoe te gaan. Ondanks dat de berg niet hoog lijkt was er toch een geweldig uitzicht. Eindeloos groen met veel bomen, maar zonder dat het een bos wordt. In de omgeving van Makeni is de vegetatie redelijk saai. Voornamelijk palmbomen en mangobomen. Het was een leuke tocht. Ondanks dat het geen hoge berg lijkt en ook niet is, is het af en toe toch flink stijl klimmen. Het gesteente lijkt op lava. (afgekoeld natuurlijk) Het lukt me echter niet om erachter te komen of dit ook zo is. We zijn in totaal 3 uur onderweg geweest. Dat was wel lekker. Normaal gesprokken hobbel je alleen maar wat rond op het ziekenhuis terrein zelf.
Vrijdag 1 juni kwam er een andere Nederlander op bezoek bij het ziekenhuis. Op dat moment was ik in bespreking met de vakbonden en kwam ik niet verder dan handje schudden. Ik begreep later dat hij doorverwezen was door VSO voor aanvullende vaccinaties. VSO had hem gemeld dat er een verpleegkundige in het ziekenhuis werk die ook via VSO uitgezonden is. Afgelopen zondag kwam hij weer langs. Ik had toen wat langer de tijd om met hem (Gert) te praten. Natuurlijk gaat het er dan over je achtergronden hoe je hier verzeild raakt enz. Op een gegeven moment kwam het op de medewerking van de werkgever. Deze kwamen me zo bekend voor en inderdaad een Yacht collega. Je komt zo ook werkelijk in elke uithoek tegen. Zelfs onverwacht. Gert verblijft een paar kilometer verderop in Makeni.
Mijn plan om me een aantal dagen niet te laten zien op het bankkantoor heeft effect. Ik had al via de boekhouder John gehoord dat de bankmanager graag met me wilde praten. Dus ik besloot om maandag of dinsdag de bank te bezoeken voor een gesprek. Echter zover kwam het niet. Maandagochtend stond de bankmanager reeds op de stoep voor een gesprek. Dit gaf mij het goede gevoel dat wij een zeer belangrijke klant voor de bank zijn. Helaas kreeg ik niet wat ik had gevraagd maar toch een betere koers dan ik had. Ik ga nu nog onderzoeken of er mogelijkheden zijn om nog meer Leones te krijgen met de beschikbare middelen die we hebben.
Dinsdag 5 juni ben ik samen met de tropenarts George naar Freetown. Daar overnachten we op het hoofdkantoor. George is naar Freetown om een operatie bij te wonen van een patiënt. Ik wilde naar Freetown om gegevens te verkrijgen van hun uitgaven over de afgelopen maanden. Deze werden namelijk niet meer toegesturd naar Nederland. Freetwon is inderdaad een aparte hoofdstad. Aangezien het tegen een bergwand ligt en aan de andere kant de zee is, is het een redelijk benauwd opgezette plaats. De grote doorgaande wegen zijn redelijk begaanbaar, alhoewel je de meeste tijd stil staat, maar zodra je van deze wegen afgaat kom je in steegjes die de naam weg nauwelijks mogen dragen. Je hebt hier ook de echte sloppenwijken en 100 meter verderop kan er een regeringsgebouw staan. Op zich heb je natuurlijk de betere wijken en de echte sloppenwijken. Het is een zeer bedrijvige stad. Er zijn niet alleen de vele handelaren maar alles gebeurt hier ook op straat. Niet alleen de winkeltjes maar ook de werkplaatsen de “fabriekjes” en het gehele leven.
Gelukkig weet onze chauffeur prima de weg in Freetown. Het lijkt me een ramp als je hier wat moet zoeken. Als je de weg al weet duurt het een eeuwigheid om er te komen. Als je dan ook nog moet zoeken en verkeerd rijdt heb je een dagprogramma om er te komen. ’s Avonds zijn we bij Bastiaan en Annekoos langs geweest. Dit zijn mensen die geruime tijd in het Magbenteh ziekenhuis hebben gewerkt als resp. Technisch manager en tropenarts. Het is leuk om verhalen te horen hoe zij tegen mensen aan kijken en wat zij allemaal beleefd hebben in de begin dagen van het ziekenhuis. Op dit moment zijn zij werkzaam voor Mercy ships. Dit is een medische hulporganisatie die in meer landen actief is en voornamelijk met een boot landen aan doet om aan boord operaties uit te voeren. De tropenartsen hebben met elkaar gepraat en ik heb voornamelijk met Bastiaan gesproken. Ook bij hem heb ik navraag gedaan over de secret societies. Dit zijn een soort gemeenschappen binnen de gemeenschappen. Buiten de rijksoverheid en de provincies is het land ingedeeld in Chiefdoms met aan het hoofd een paramount chief. Naar ik nu hoor heb je dus ook de secret societies. Deze heb je zowel voor de mannen als de vrouwen. Deze societies zijn veel machtiger dan de chiefdoms. Natturlijk zit dit allemaal verweven met elkaar, maar als een societie een andere idee ergens over heeft gebeurt het zoals de society het wil. Nu zijn dit de verhalen die ik van andere Nederlanders gehoord heb. Ik ga echter wel proberen om meer infomatie hierover los te krijgen van de lokale bevolking. Dit zal ik echter zeer omzichtig moeten doen aangezien er inderdaad niet openlijk over gesproken kan worden. De voorbeelden die ik tot nu toe gehoord heb is dat de society zorgt dat de vrouwen/meisjes besneden worden en uitleg krijgen over wat het leven inhoudt als vrouw. Ook jongens krijgen hun ritueel. Dit is weer per society verschillend maar het komt er in de meeste gevallen op neer dat zij tekens (littekens) op hun lijf krijgen zodat zij altijd te herkennen zijn door hun groepsgenoten. Een ander voorbeeld wat ik hoorde is dat een paramount chief benoemt wordt voor het leven. Echter als hij (het is altijd een hij) te zwak wordt om te regeren dan zorgt de society ervoor dat hij spoedig komt te overlijden zodat er weer een sterke chief benoemt kan worden. Aan de ene kant heel interessant. Aan de andere kant heel beangstigend. Doe de verkeerde dingen tegen een society en je bent je leven niet zeker. Buiten nog de verminkingen die zij moedwillig aanbrengen vanuit historisch perspectief.
Afgelopen weekend zijn er weer 2 kinderen overleden aan Malaria in het ziekenhuis. Beide onnodig. Alleen omdat de medicatie of verkeerd is voorgeschreven en/of omdat de verpleging de medicatie niet goed geeft. Dit zijn zeer trieste gevallen. Met George had ik een discussie over wat voor ziekenhuis je nu moet neerzetten in een ontwikkelingsland. Ik vertelde dat ik er nog niet uit ben. Moet je namelijk de westerse normen en waarden opleggen aan een vreemde cultuur of moet je ervoor zorgen dat de plaatselijke normen en waarden gerespecteerd worden maar probeer je deze te verbeteren. George kwam in mijn ogen met een heel goede opmerking. Indien je de westerse geneeskunst introduceert in een ontwikkelingsland zul je dit in zijn geheel moeten doen. Dit betekent ook het opvoeden van de patiënt om uitleg te geven over waarom we wat doen. Om een voorbeeld te noemen: plaatselijk verwachten de patiënten om volgestopt te worden met medicijnen en dat is wat de artsen ook doen. Het is nooit teveel. Hierover zegt George dat we hiervoor niet de westerse geneeskunst naar de ontwikkelingslanden toe hoeven te halen. Dit kunnen ze namelijk heel goed zelf. Indien je een ziekenhuis met westerse maatstaven wilt neerzetten zul je dit volledig moeten doen. Dit wil overigens niet zeggen dat je op alle terreinen westerse maatstaven moet neerleggen maar uitgangspunt moet wel zijn dat je de gezondheidszorg op westers nivo neerlegt. Dit vond ik een heel gezond standpunt waarin ik me wel kan vinden.
Tot zover weer mijn belevenissen en gedachten, Groeten vanuit een regenachtig Sierra Leone, Hans
Pagina-indexPagina-index
Afgelopen weken diverse expats gesproken. Er is een enorm verschil in huisvesting. Dit gaat van lokale huisvesting zonder stroom, zonder stromend water, geen eigen vervoer ter beschikking dat wil zeggen aangewezen zijn op lokaal vervoer achter op de motor (VSO’er Gert van Yacht regio Noord (smile!!!)) tot aan huisvesting met bedienden, stromend water en bijna de gehele dag elektriciteit, een auto met airco ter beschikking (met chauffeur), satelliet verbinding. Wat dat betreft heb ik het wel getroffen. Schoonmakers, een eigen kok (deze wordt wel privé betaald door de bewoners van het guesthouse) van 7 tot 10 ’s avonds stroom en meestal stromend water. Zelfs af en toe overdag elektriciteit, vervoer staat ter beschikking (zonder airco) en een satellietverbinding. Zelfs de was wordt voor je gedaan. Handmatig, koud water, zeep, flink op de stenen slaan en met een borstel flink boenen. En na het drogen wordt de meeste was gestreken. Zonder elektriciteit? Inderdaad met een ijzeren strijkbout waar houtskool en eventueel wat kerosine ingaat. Naar ik hoorde is een belangrijke reden om de was te strijken om bepaalde insecten of wormen te doden die tijdens het drogen in de buitenlucht in de was komen te zitten.
De regentijd is aangebroken. Nu heb ik niet echt de droge tijd meegemaakt waarin het echt warm schijnt te zijn maar een regenbui (in Nederland zou dit een stortbui heten) frist wel lekker op. In het bijzonder als dit ’s avonds plaats vindt. Het kan dan echt tekeer gaan. De meeste buien gaan vergezeld met heel veel regen, onweer en harde wind. In ons guesthouse zitten als ramen een soort horizontale lamellen (van glas uiteraard) die normaal gesproken altijd open staan. Echter tijdens een dergelijke bui moeten ze wel dicht want anders komt het water tot ver in de kamer. Dit ondanks de overkapping (cq veranda) die om het huis zit. Het is wel fascinerend om te zien zeker indien dit gepaard gaat met heel veel bliksem. De afkoeling is wel een prettig gevolg van de regentijd. Nu moet je niet denken in termen van Nederland op het gebied van afkoeling. Sinds deze week heb ik een thermometer en hygrometer uit Nederland ter beschikking. Ik heb deze nog niet buiten geprobeerd maar in het guesthouse en op mijn kantoor is het tussen de 30 en 33 graden. Dit met een luchtvochtigheid van 85 a 90 %. De 30 graden is lekker aangenaam maar met het stijgen van de temperatuur boven deze waarden wordt het snel onaangenaam. Dit is per graad stijging al significant.
Een nadeel van de natte periode is dat douchen soms wel minder aangenaam is. Verwarmd water kennen ze hier niet dus je moet douchen met onverwarmd (relatief koud) water. Aan de andere kant, we kunnen hier in ieder geval douchen. Dit in plaats van regelen dat je emmers met water in huis hebt en dan met een kan, water over je heen gieten. Zo zie je dat elke luxe zeer snel went. Een ander nadeel van de natte periode is dat het aantal insecten explosief stijgt. Niet alleen het aantal maar het lijkt ook het aantal soorten. Met name als het donker begint te worden (rond 7 uur) komen zo volop tot leven. Dit gaat van zeer klein, die gewoon door je muskieten net heen komen tot relatief groot. Gisteren hadden we dus een grote sprinkhaan binnen. Ook de jagers komen tot leven. Indien we ’s avonds de deur openlaten voor wat verkoeling komt er bijna standaard een vleermuis binnen gevlogen.
Zo heeft elk seizoen weer zijn eigen problemen. Indien je denkt dat klagen over het weer en dergelijke typisch iets is van de Nederlanders dan heb je het mis. Ook de plaatselijke bevolking doet niet anders. Deze kent ook maar twee temperaturen. Te warm of te koud. En qua neerslag te nat of te droog. Dit lijkt wel een menselijk trekje te zijn om te klagen over het weer.
Aangezien we een Filippijnse verpleegkundige in huis hebben krijgen we hier ook wat Filippijnse eetgewoonten op tafel. Iets typisch Filippijns is dat overal suiker op gaat. Er worden hier regelmatig aardappelen gebakken om iets gevarieerder te eten dan alleen rijst. Soms krijgt deze patat dus wat suiker mee voor het bakken. Je krijgt dan gekarramelliseerde suiker op je patat. Niet speciaal lekker maar wel eens aardig om te proeven.
Vorige week werd een trailer (aanhangertje voor achter de tractor) afgeleverd. Deze was plaatselijk gekocht en zou na opknappen afgeleverd worden bij het ziekenhuis om van daaruit verder gebracht te worden naar de oliepalm plantage in Yele. Nu ben ik niet heel technisch ingesteld maar het ontbreken van een wielbout valt mij wel op. Ook als het wiel zwabbert is dit duidelijk te zien. Zo waren er wat meer punten die niet in orde waren. Onze man uit Yele die deze aanhanger gekocht had, had deze al geaccepteerd. Toen ik zij dat ik deze niet in deze staat accepteerde werd er eerst moeilijk gedaan maar hij zou de leverancier wel overtuigen dat er nog wat aan moest gebeuren. Het nakijken van de aanhanger was trouwens lastig omdat de verf nog nat was. Dit ondanks dat aflevering 3 weken geleden mogelijk was geweest. Nu een week later staat de aanhanger nog steeds op ons terrein met 1 wiel. Afgelopen maandag hebben ze geprobeerd om het wiel te repareren maar op een gegeven moment was de leverancier weg met het wiel, Ik ben benieuwd wanneer ze weer komen opdagen. Het gaf ook een goed gevoel om de aanhanger op deze manier te kunnen weigeren. Ik weet echter niet welk stuk mij dit goede gevoel gaf. Zo zie je maar dat je ook met een financiële blik je technische zaken boven tafel haalt. Maar ook dat je elke keer weer in de gaten moet houden wat de plaatselijke bevolking doet. Met mijn Nederlandse gedachte had ik eerst gedacht: onze man daar moet er zelf mee gaan werken dus hij zal wel zorgen dat dit voor elkaar is. Toen dacht ik laat ik voor de vorm maar even gaan kijken. En dan tref je zoveel zaken aan die niet kloppen. Achteraf zie ik ook helemaal voor me hoe hier inderdaad altijd gewerkt wordt. Indien deze aanhanger geaccepteerd was dan krijg je binnen een paar weken een telefoontje. Het wiel is afgebroken en nu moet het gerepareerd worden en dit gaat zoveel kosten mogen we de reparatie uitvoeren? We hebben deze aanhanger echt nodig want anders moeten we meer mensen inhuren en dat gaat veel geld kosten. Of het andere argument: als de reparatie niet snel uitgevoerd kan worden dan gaan we achter lopen op onze planning en dat gaat dan problemen opleveren.
Dit land leeft van de reparaties. Dit is ook een geaccepteerd verschijnsel. Op de weg staan vele auto’s aan de kant met vanallerhande problemen. Dit is ook niet verwonderlijk want de sloopauto’s uit het westen worden hier “gedumpt”. Maar als je kijkt hoe ze ermee omgaan dan verbaast het je niet dat zovele reparaties nodig zijn. Hier worden de meeste busjes gebruikt voor commercieel vervoer. Dat wil zeggen een busje gaat van A naar B. Daarbij is het natuurlijk op dit moment zo voordelig mogelijk om zoveel mogelijk te vervoeren. Hierbij gaan er zoveel mogelijk mensen in een dergelijk busje en de bagage wordt op, aan of waar dan ook aan het busje bevestigd. Maximaal gewicht? Nu levert dit geld op en dat hierdoor de slijtage veel hoger is en dat de motorbelasting te groot wordt is een zorg voor later. Soms moet je voldoende afstand houden omdat er zulke zwarte wolken uit een uitlaat komen. Ik geloof dat er in Nederland een discussie gaande is over fijnstof. Indien dan een dergelijk busje strand dan zie je de passagiers ook zeer gelaten reageren. Er wordt rustig ingeschat of ze kunnen wachten op reparatie of dat ze over moeten stappen op een ander busje. Ik weet niet of dat financieel ook zo soepel wordt afgehandeld.
Vandaag was de boardmeeting van het ziekenhuis. Dit is te vergelijken met een raad van toezicht. Hierin hebben zitting een aantal paramountchiefs en afdelingshoofden (hoe dit hier ook mag heten) een oud politieman wat overheidsfunctionarissen en nog wat meer afgevaardigden. Op papier een aardige groep mensen die veel kan betekenen voor het ziekenhuis. De laatste boardmeeting was ongeveer 1,5 jaar geleden. Over wat ze betekent hebben in het ziekenhuis in het verleden heb ik geen informatie. Ook hier weer hetzelfde plaatje. Zo te vergelijken met het Westen maar dan wat extremer. Er zijn mensen die zo ongeïnteresseerd binnen stappen (met een blik van wat doe ik hier eigenlijk en zonder groeten ergens neer ploffen (overheid)), mensen die ook geen moeite doen om te verbergen dat het ze geen zak kan schelen wat er op dat moment verteld wordt en hun ogen sluiten om toch aan voldoende slaap toe te komen en de mensen die alleen opveren indien iets besproken wordt waar ze zelf mee te maken hebben vanuit hun eigen baan en op deze manier hier invloed op willen uitoefenen. Er zat een verpleegster bij van een ander ziekenhuis (als afgevaardigde van de medical officer van een ander ziekenhuis) die pas wakker werd toen er gemeld werd dat wij ook gratis zorg verlenen indien iemand niet kan betalen. Dit moest ogenblikkelijk stoppen. Helaas komt dan niemand op met de vraag of je deze mensen letterlijk moet laten stikken. Zoals gebruikelijk werd iedereen wel actief toen er na de vergadering een maaltijd werd geserveerd. Borden moeten zo vol mogelijk. Dit zijn mensen die niets te kort komen en op vele manieren geld binnen krijgen.
Het gedrag is extremer maar eigenlijk precies het zelfde als in het westen (of in ieder geval in Nederland) Al dit gedrag zie je regelmatig terug in vergaderingen ook in Nederland alleen daar probeert men toch de scherpe kantjes er van af te halen. Ook daar komt het voor dat een verlangen naar slaap groter is dan de vergadering zelf, maar ik heb het idee dat men dit zo onopvallend mogelijk probeert te doen. Dit doet mij ook denken aan de jaarvergaderingen van Philips waar ik ongeveer 25 jaar geleden naar toe ging. De heren in keurige pakken, een hal vol, waarbij een groot gedeelte van de vragen aan de raad van bestuur ging over de gratis LP (voor de jongere lezers; Dit is een zwarte schijf van vinyl waarop muziek staat die af te spelen is met een platenspeler. Voorganger van de CD) Deze LP kon je uitzoeken na afloop van de vergadering. Echter deze ruimte ging al open na een aantal uren van de vergadering. Enkele van de vragen. Kan deze ruimte niet vroeger of later open. Was het niet mogelijk om meer van de populaire platen op voorraad te hebben zodat indien men de gehele vergadering wilde bijwonen men niet die mooie LP mis liep enz. Enige jaren later toen het heel slecht ging met Philips en de gratis LP verbannen was had men nog maar een kleine zaal nodig. 80 a 90 % van de aanwezige vond het niet meer de moeite waard om te komen indien er geen LP meer was.
Om een andere vergelijking te maken: kijk wanneer iets gratis uitgedeeld wordt (bijvoorbeeld op beurzen) hoe mensen zich verdringen om dit ook maar te hebben. Wij (beste lezer) zouden dit nooit doen maar we kennen allemaal wel de taferelen hoe anderen dit doen.
In het TFC(het voedingscentrum voor ondervoede kinderen) is een baby/peuter gedumpt met duidelijk een geestelijke afwijking. Dit kind is door de staff genoemd Swiss-Dutch. Één van de verpleegsters wil dit kind wel adopteren. Een heel mooie gedachte en een prima oplossing. Echter er komt dan meteen achteraan dan moet ik hier wel geld voor krijgen want anders kan ik dit niet betalen. Wantrouwend als ik ben heb ik dan meteen iets van waarom is het bij deze verpleegster om te doen: het helpen van de baby of het extra geld. Dit vind ik hele moeilijke afwegingen. Ik weet gewoon dat indien je begint met geld er een niet aflatende stroom met verzoeken komt om meer geld. Allemaal met redenen omkleed en altijd met: anders kan ik het kind niet houden of moet ik het kind dit ontzeggen.
Om een voorbeeld te geven van de creativiteit van de mensen. Indien verplegend personeel er op aangesproken wordt waarom ze hun uniform aan hebben of waarom ze weer veel te laat zijn krijg je altijd een antwoord. Veel van deze antwoorden worden terplekke verzonnen en zijn direct te weerleggen. Maar er wordt altijd weer omheen gepraat met een grote grijns wanneer het voor iedereen duidelijk is dat ze geen zin hadden of dat ze van de 5 keer te laat komen ze eigenlijk maar voor 1 keer een excuus hadden maar waarbij ze zich zelfs voor die ene keer niet afgemeld hebben maar gewoon weg gebleven zijn. Als ik de verhalen mag geloven is dat in de regeringsziekenhuizen nog veel extremer. De mensen krijgen daar heel slecht betaald. Aan de andere kant is het daar ook heel gebruikelijk dat je niet op je werk verschijnt. De enige reden om op je werk te verschijnen is indien je geld nodig hebt. Dit wordt dan afgetroggeld van de patiënten.
Zo heeft de politie ook wegblokkades (controles). Dit zijn in wezen gewoon tol poorten. Hier wordt de plaatselijke bevolking gewoon gedwongen om geld te betalen om doorgang te krijgen. Is dit corrupt? Ja!! Maar wat is de oorzaak van deze corruptie. De corruptheid van de agenten of de overheid die de politie zo slecht betaald. Misschien wel met het argument ze beunen toch wel bij met dit soort zaken. Dit soort gedragingen zal ook zorgen dat het zeer moeilijk zal zijn om dit soort corruptie te stoppen. Bijvoorbeeld de politie is zo gewend om op deze manier bij te verdienen, überhaupt om bij te verdienen dat verhoging van hun normale salaris niet zal lijden tot stopzetten van deze praktijken. Hierin zullen de Sierraleonezen ook niet anders zijn dan de westerse mens: het kan altijd meer, meer, meer.
Even voldoende geschreven. De rest (??? Ik kan op dit moment ook geen rest meer vinden) de volgende keer.
Groeten, Hans
Pagina-index
Pagina-index
Voor de derde week op rij is het gelukt om op zaterdag een berg te beklimmen. Dit keer was het dezelfde als de eerste keer maar het blijft beweging. Onderweg kom je uiteraard lokale mensen tegen. Dan valt het op hoe hard de meeste mensen werken. Het is heel moeilijk in te schatten hoe hard nu eigenlijk hier gewerkt wordt. Überhaupt maakt het uit of ze voor zich zelf aan het werk zijn of op tijdsbasis betaald worden. Indien je hier rond rijdt in je auto of rondloopt dan is het altijd opvallend hoeveel mensen je ziet rondhangen. Ook als ergens gewerkt wordt, er is 1 man aan het werk en er hangen heelveel mensen omheen. De enige activiteit die zij verrichten tan aanzien van het werk is adviezen geven hoe iets moet.
Aan de andere kant als je mensen op het land ziet werken in de brandende zon zonder schaduw in de windstilte dan krijg je respect voor wat ze presteren. De grond is hier inderdaad zeer moeilijk te bewerken. Er liggen veel stenen en rotsen. In de droge periode groeit alles zeer moeizaam maar in de natte periode groeit alles gigantisch. Dat wil zeggen ook het onkruid. De manier waarop ze hier verbouwen is dat ze heuveltjes maken en op die heuveltjes planten ze de gewassen. Dat wil dus zeggen dat ze een stuk land eerst vrij moeten maken van de begroeiing, dan de heuveltjes maken en er vervolgens gewassen op zetten. Daarna is het zaak om het onkruid en overige vegitatie onder controle te houden. Het is hier tropisch, warm en vochtig dus alles groeit ook waar je bij staat.
De heuveltjes worden gemaakt in verband met de hevige regenval die hier ongeveer dagelijks is.
Vorige week het postkantoor bezocht. Een beleving op zichzelf. Als je onderweg de weg vraagt weten de meeste mensen wel dat er een postkantoor is, maar er zijn er ook voldoende die dit niet weten. Op het moment dat wij er zijn is er geen enkele klant. Op het moment dat wij weggaan is er nog geen enkele klant geweest. Zo ziet het gebouw er ook van binnen uit en ook de 2 personeelsleden. Het is nog net niet zo dat ze opschrikken van een klant maar heelveel aanloop is er in ieder geval niet. Alles in het gebouw is grauw bruin en stoffig. Op mijn vraag wat het kost om een brief naar Europa te sturen zegt de postbeambte dat hij eerst de brief moet hebben om deze te wegen. Echter ik had nog geen brief. Deze man bleef aandringen dat hij eerst de brief moest hebben om deze te wegen voordat hij antwoord kon geven. Toen ik zij dat deze 10 gram zou wegen bleef hij aandringen dat hij eerst de brief moest wegen voordat hij dit kon zeggen. Hier kwam ik dus niet verder mee. Op mijn vraag of hij postzegels had antwoordde hij dat hij alleen maar postzegels had van 2.000 Leones (de duurste) andere had hij niet. Echter heel snel kwam zijn collega opzetten met wat wij voor postzegels wilde hebben. Hij bleek ze te hebben met diverse waarden. Ook bleek hij ze graag te willen verkopen. Hij bleef maar aanprijzen en de aantallen te willen opschroeven. Ik had mijn keuze gemaakt en totaal was het 10.500 Leones. Ik had geen gepast geld en betaalde 12.000 Leones. Hij had geen wisselgeld verklaarde hij. Op mijn vraag dat hij wel heel graag wilde verkopen antwoordde hij bevestigend met een grote glimlach rond zijn mond. Dus maar voor 1.500 Leones postzegels bij gezocht. Wat ik wel waardeerde was dat hij tenminste openlijk was over zijn bedoelingen en ook vriendelijk bleef.
17 juni zouden we ’s middags naar watervallen in de buurt gaan. Ailleen had van een local een binnendoor weg doorgekregen. Dit was maar 25 miles ipv 45 miles. Aangezien ik het leuk vind om op die binnendoor wegen te rijden kozen we uiteraard voor de korte weg. De lange weg is ook een saaie weg die we al verschillende keren hebben gereden. We zouden eerst gaan lunchen en daarna vertrekken. Aan het einde van de lunch brak echter een noodweer los. Windstoten, harde storm en hoosbuien. Dus maar even wachten. Toen het wat minder werd wilde Ailleen en ik wel gaan. Echter Maria moest eerst behoorlijk overtuigd worden om mee te gaan. Ze was bang dat er wat zou gebeuren op de binnendoor wegen na al die regen. Het was uiteindelijk een mooie rit. We zijn door dorpjes gekomen die aan de beelden doen denken van donker Afrika. Groepjes van die lemen hutten met palmbladeren als dak. Wegen waar je niets of niemand tegenkomt behalve voetgangers en waarbij je blij bent met een terrein wagen. Alles ging goed tot het moment dat we een heleboel mensen op de weg zien staan. Uitgestapt om te kijken wat er aan de hand is. Wel ze waren een brug aan het bouwen van beton. Er was geen enkele mogelijkheid om daar voorbij te komen. Zelfs niet voor een motor laat staan met een auto. De andere route was dus terug rijden naar Makeni en de lange route kiezen. Geen watervallen gezien echter wel een prachtige rit gehad. De lange weg zullen we een andere keer wel nemen.
Zondag 18 juni zijn we weer naar het beste restaurant van Makeni gegaan. Beste zegt meer over de kwaliteit van de andere dan dat dit een goed restaurant zou zijn. Indien alles voorradig is er de keuze tussen vis, kip en shoarma. Dit wordt dan opgediend met patat en een kwak humus. Verder is er nog een soort pannenkoek/brood. Dit is een erg droog deeggerecht in de vorm van een pannenkoek. De eigenaar tevens kok tevens bediening is een Libanees. Hij loopt altijd rond met ontbloot bovenlijf. Zelfs als ik de kans zou hebben wil ik liever niet in de keuken kijken, en zeker niet wanneer hij aan het koken is. Deze keer had hij zelfs de keuze uit 2 soorten shoarma. Hij had good shoarma (zowel George als ik dachten dat hij zou gaan zeggen en bad shoarma) en na wat zoeken had hij ook beef shoarma. Nou ja, indien hij zegt good shoarma laten we dan maar de goede kiezen.
Bij het opdienen van de borden begon het te dagen. Good shoarma was niet de goede shoarma maar de goat (geit) shoarma. Nu heb ik hier toch al dat ik mijn verstand op nul zet bij het eten. Ik wil niet weten wat ik eet en ik wil zeker niet weten hoe het klaar gemaakt wordt. Met die instelling eet ik ook. Ik probeer zo min mogelijk te proeven wat ik eet. Daarom heb ik ook graag dat het eten scherp is. De plaatselijke bevolking eet ook bij voorkeur heel scherp.
Mijn werk heeft nog weinig weg van het opbouwende wat ik in gedachte had. Het is nog heel veel achterstanden weg werken en vreemde dingen uitzoeken. Dit is enerzijds opvallende zaken uit de boekhouding distilleren en analyseren en anderzijds al de kronkels proberen uit te zoeken. Dit houdt in proberen te kijken wat in het verleden allemaal gedaan is en dit te vertalen naar het heden. Om een voorbeeld te noemen waar ik nu mee bezig ben: Er zijn 2 mensen die in 2 organisaties op de loonlijst staan. Dit is op zich niet vreemd. Echter het wordt vreemder indien blijkt dat in beide organisaties ze een volledig salaris ontvangen. Dit is een situatie die bestaat sinds maart. Nu verklaart 1 van beide dat hij maar bij 1 organisatie geld heeft opgehaald. (Alles gebeurt hier nog met contant geld) Dit heb ik nagekeken en inderdaad hij heeft bij 1 organisatie geen paraaf gezet voor ontvangst. Nu komt het volgende dilemma. De boekhouder geeft maandelijks het netto salaris aan de kassier die dit vervolgens uitbetaald. Echter er wordt nergens melding gemaakt van geld dat over is. De kassier was vandaag niet aanwezig. Nu zie ik 2 mogelijkheden. Of de kassier heeft geld achtergehouden of dit ene personeelslid heeft toch het geld kunnen verkrijgen maar dan zonder handtekening te zetten. Beide zijn zeer laakbaar gedrag maar dat is de dagelijkse gang van zaken hier in SL. De andere medewerker heeft gewoon zijn dubbele salaris geïncasseerd. Beide hebben een verantwoordelijke positie binnen de oliepalmplantage. Ook de kassier heeft hier behoorlijke steken laten vallen en ook de boekhouder had veel beter moeten controleren.
Nu wordt het boekhoudkundig nog wat gecompliceerder. De een heeft een lening die hij via maandelijkse termijnen terugbetaald. Echter via het salaris wat hij ten onrechte ontvangen heeft (of zou ontvangen). Dit gaat om ongeveer 35 % van zijn salaris wat hij maandelijks moet terug betalen. Ook dat had deze persoon moeten weten dat van zijn salaris de lening niet werd afgetrokken. De ander heeft een relatief kleine lening staan uit 2006. Na hierin gegraven te hebben ontdek je dat hij in die periode niet in de salaris administratie van het ziekenhuis zit. (de lening staat wel in het ziekenhuis). Na nog meer graven zie ik dat hij t/m juni 2006 in de salarisadministratie van het ziekenhuis gezeten heeft. Na nog meer graven ontdek je een soort separate kostenplaatsen administratie waarin hij is opgenomen. De lening blijkt te gaan om een voorschot op een maandsalaris betaling. Echte de boekhouding is dusdanig eenvoudig opgezet dat een tussenrekening salarissen niet voorkomt. Jammer maar helaas afboeken maar. Nu zijn dit soort zaken in Nederland ook mogelijk. De moeilijkheid hier is dan nog dat alles handmatig gaat, het nivo van de medewerkers beperkt (met name op het gebied van controlling) en ook de taalbarriëre speelt hier een grote rol (gecombineerd met de achtergrond uit het land zelf: opleiding, ontwikkeling, werk en denk nivo). Je moet het niet alleen 10 keer vertellen maar je moet het dan ook nog controleren of ze het ook als zodanig begrepen hebben. Indien dit niet juist gebeurt krijg je dit soort misverstanden. De plaatselijke bevolking incasseert over het algemeen met graagte en verteld later dat ze niet begrepen hadden er geen recht op te hebben.
Als je constateert hoeveel verbruiksmaterialen dit ziekenhuis nodig heeft, met name die ook hvt (handig voor thuis) zijn of voor privé praktijken te gebruiken. Echter je moet nogal wat nakijken om hier gedegen wat over te kunnen zeggen. Dit is allemaal zeer tijdrovend. Aan de ene kant zeer noodzakelijk maar aan de andere kant ben ik niet hier gekomen om politieagent te spelen. Ook als je aan het onderzoeken bent om bepaalde zaken uitgezocht cq verklaard te hebben is nogal tijdrovend. Je krijgt de meest fantastische antwoorden en je moet diverse mensen diverse keren spreken om erachter te komen wat er daadwerkelijk gebeurt. Aan de ene kant interessant als het tussendoor gebeurt maar het is hier oneindig. Hier blijkt ook weer dat een goede leiding en controle noodzakelijk is. Echter in de praktijk blijkt dat er zoveel werkdruk is door aanhoudende veranderingen, investeringen (vorig jaar ook het opzetten van een boekhouding, salarissystematiek, arbeidsvoorwaarden, geld gebrek enz.} en de veelheid aan projecten dat de bezetting van gekwalificeerde mensen volstrekt onvoldoende is. Hiermee komt de controle en opleiding van de plaatselijke bevolking in meer of mindere mate onder druk te staan. Dit afhankelijk van de afdeling. De boekhouder in Makeni heeft enige maanden zonder begeleiding gewerkt. Bovendien merk je ook dat indien de expats frequent wisselen er toch veel kennis verloren gaat. Voordeel van het wisselen is wel dat veel meer terreinen belicht kunnen worden. Ieder heeft toch zijn eigen focus.
Ik moet voor mezelf nog rustig nagaan of dit mij voldoende voldoening geeft om nog 3 maanden aan de eerste 3 maanden vast te plakken.
Tot zover maar weer, Groeten uit een benauwd (85 tot 90 % luchtvochtigheid continu) SL, Hans
Pagina-index
Gisteren onverwacht 2 sollicitanten op bezoek gehad voor de functie van tractorbestuurder. Wij zoeken een bestuurder voor de plantage in Yele. Nu gaat het hier iets ander dan in Nederland. Meestal is het zo dat er hier via via mensen geworven worden. Indien dit niet lukt dan wordt er via de plaatselijke radio een bericht verzonden. Nu is het zo dat de meeste mensen op deze functies niet kunnen lezen en/of schrijven. Wanneer ze dus willen reageren moeten ze iemand inhuren om een brief te schrijven. Dat maakt dat het lastiger is om deze brieven te beoordelen. Sommige brieven melden alleen dat ze in aanmerking willen komen voor de functie zonder melding te maken van enige ervaring alleen maar dat ze in aanmerking willen komen voor de functie. Hier kun je niks mee. Uiteindelijk zijn er een aantal uitgekozen die hun eerste gesprek met de lokale mensen in Yele hadden. In een gesprek met ze melde ze dat er 3 naar Makeni zouden komen. Ik wist niet wanneer maar indien ze in je kamer staan zal dat wel het moment zijn. Dan blijkt dat er 2 kandidaten zijn. Ok. De eerste deed het redelijk. Natuurlijk wel zenuwachtig en het te goed willen doen maar daar kijk je doorheen. De tweede kandidaat had gezien dat er eerst naar de verschillende oliepeilen en water gekeken moet worden dus dat deed hij braaf. Buiten dat het gevaarlijk is om naar het water te kijken als de motor heet is heeft het peilen van olie weinig zin als de motor net gedraaid heeft. De 2e persoon deed hier ook zeer lang over en bleef maar dralen uiteindelijk ging hij op de bestuurdersplaats zitten. Hij keek wat en stapte weer uit. Dit was niet het soort tractor waar hij al mee gewerkt had en met deze kon hij niet omgaan. Dus maar 1 kandidaat over. Iedereen was het er wel over eens dat hij het kon. Echter toen ik naar zijn cv keek en naar zijn rijbewijs bleek dat zijn naam iets naders gespeld was maar dat er ook een andere geboorte datum op stond. Direct nagevraagd maar dan krijg je te horen dat iemand anders het geschreven heeft. Waar is het dan fout gegaan. Is het aan de persoon te wijten of aan degene die het opgeschreven heeft?
Ik hoorde dat de kandidaat die niet kon rijden zijn brief terugvroeg. Waarschijnlijk heeft hij hier voor moeten betalen om deze brief geschreven te krijgen. Deze 2 kandidaten wonen allebei in Yele en omgeving. Met onze luxe 4 wheel drive doen we er 2 uur over om er te komen. Deze mensen reizen meestal een dag van te voren omdat ze met lokaal transport moeten komen. Dan moeten ze ergens overnachten. Het voordeel is dat de meeste mensen overal familie hebben wonen. Dan komen ze hier in hun paasbest en dan krijg je een tractor te zien waar je niet mee overweg kunt. Dit moet erg frustrerend zijn. Spenderen van een relatief groot bedrag aan reizen en het schrijven van een brief met als resultaat nog geen kans om te laten zien wat je kunt.
In mijn eerste week in Lungi viel het mij op dat er erg veel mensen de zelfde achternaam hebben. Op dat moment dacht ik nog dat zal wel allemaal familie zouden zijn. Met de juiste contacten krijg je hele families in je organisatie. Maar inmiddels zie ik ook in Makeni en Yele allemaal dezelfde achternamen. Een deel is natuurlijk wel familie maar mijn inschatting is dat met 10 familienamen je toch een groot gedeelte van de bevolking te pakken hebt.
Vanmorgen weer een bergwandeling gemaakt. Dit keer alleen met Santos. De overige lopers zaten deze ochtend in Freetown. We hebben nu tenminste een behoorlijk tempo kunnen aanhouden. Dit is toch behoorlijk makkelijker en minder vermoeiend lopen. Het blijft me verbazen hoe ruig het land is. Van afstand is het mooi groen, maar als je over de heuvels loopt, tussen de rotsen en keien en het manshoge (olifanten) gras. Het heeft de stugheid van helmgras in de duinen maar dan manshoog. In dit soort gebieden proberen boeren in het korte regenseizoen (5 maanden) van alles te verbouwen. Met name cassave. Het nationale volksgerecht. Rijst met cassavebladeren. Onderweg een gesprek met Santos gehad. Santos is een schoonmaker van het guesthouse en vaste begeleider bij de bergwandelingen. Zonder hem is het lastig om deze bergjes, heuvels te beklimmen. Er zijn namelijk geen paden en het is erg ruig terrein. Als een gids wijst hij niet alleen de weg maar zorgt ook dat er een redelijke doorgang is. Gras wordt opzij getrapt, takken en andere obstakels worden weggekapt met een kapmes. Ook zie je in hem de voortdurende allertheid van een jager. Hij wijst op de sporen van herten, hun slaapplaatsen en andere aanwijzingen dat er een of ander dier gelopen heeft. Toen geweren nog toegestaan waren joeg hij met name op herten en apen. Gelukkig zijn we er geen tegengekomen. Ik hoef geen getuige te zijn van het afmaken van een of ander dier. Maar ik wilde vertellen over de gesprekken. Indien ik met hem over de secret society begin geeft hij meestal wel antwoord op de eerste vraag maar ik merk dat indien ik doorvraag de antwoorden stoppen. Ik vroeg hem of er nu ook ooit strijd is geweest tussen moslims en christenen in SL. Dit ontkende hij. We kwamen hierop omdat we een rustplek hadden tussen enkele gigantische rotsblokken waarbij hij verwees naar de machtige god. Dit terwijl hij Moslim is. Toen vertelde hij iets wat ik nog niet wist van de moslims. Zij geloven namelijk ook in een God en Allah en Mohammed? zijn de profeten net zoals de christenen Jezus hebben. Santos vind het ook onzinnig dat er gevochten moet worden tussen 2 religies. Beide partijen hebben een geloof en iedereen gaat ook dood. Waarom dan deze strijd. Hij kwam zelf aanzetten met de aanslagen op het WTC en Irak en Afghanistan. Ondanks de beperkte scholing zijn dit soort onderwerpen toch wel iets waarmee de mensen hier bezig zijn. In het dagelijks leven merk je daar helemaal niets van.
Aangezien ik ook personeelszaken in mijn pakket heb zitten zie je af en toe wel leuke dingen in het vragenformulier wat iedereen moet invullen over hun persoonlijke situatie. Zo wordt er gevraagd naar het aantal kinderen. Zowel het aantal jongens als meisjes. Record houder is iemand met 18 kinderen. (hoogst waarschijnlijk bij meerdere vrouwen wat hier nog (zeer) gebruikelijk is. Een andere leuke was iemand die melde een aantal jongens te hebben (aantal ben ik vergeten maar is ook niet relevant) en bij het aantal meisjes schreef: nog niet. Afgelopen week kreeg ik een formulier binnen van iemand die dus netjes schrijft nooit naar school geweest te zijn. Ongeveer 5 a 10% van het personeel tekent ook niet maar zet een vingerafdruk als bewijs voor ontvangst van bijvoorbeeld salaris. Voor deze mensen is het te hopen dat de ontwikkeling binnen SL niet te snel zullen gaan. Zij zullen namelijk als eerste sneuvelen en in armoede vervallen. Nu worden ze nog ingezet om schoon te maken of om het gras te kappen. In de regentijd zijn er voortdurend een aantal mensen bezig om het gras met een kapmes af te hakken. Voor hen is het te hopen dat het nog lang duurt voordat er een grasmaaier deze kant op komt. Gelukkig is dit lastig met alle stenen die hier overal liggen.
Aan de ene kant zou het goed zijn indien SL zich in een hoger tempo zou kunnen ontwikkelen. Aan de andere kant weet ik dat er zeer veel ongeletterde mensen zijn die ook geen Engels spreken en die bij economische ontwikkeling snel in de verdrukking kunnen komen. Echter indien je dit weer macro ziet is het natuurlijk goed voor het land en een groot gedeelte van de bevolking indien SL zich wel snel zal ontwikkelen. Echter zolang de corruptie nog zo algemeen is, zal het moeilijk zijn om SL te laten ontwikkelen. Wil je hier iets formeels gedaan krijgen moet je dus betalen. Harald Pfeifer vertelde dat bij een of andere aanvraag hij onverwacht de minister zelf op bezoek kreeg. Niet uit beleefdheid. Maar puur om te inventariseren hoe iemand woont om in te schatten wat iemand kan betalen om die vergunning te kunnen krijgen. Ander voorbeeld is dat ziekenhuizen gesteund worden door de overheid met een relatief laag bedrag. Wij krijgen omgerekend ongeveer Euro 10.000. Het is dan wel de bedoeling dat 20 % van dit bedrag weer onder tafel teruggegeven wordt aan de minister. Dit is de corruptie op hoog nivo. De mensen die het voorbeeld moeten geven. Dit gaat verder met bijvoorbeeld de politie die een willekeurige wegblokkade opzet en “tolgeld” vraagt. Heel deze samenleving zit dusdanig in elkaar dat voor elke dienst en gunst betaald dient te worden. Waar zit de grens tussen betalen voor een dienst en corruptie. Dit is theoretisch wel te maken maar dat is wat anders dan de praktijk. Indien je de weg niet weet binnen dit gebeuren betaal je veel te veel. Het is ook nog vraag of je het gevraagde krijgt. In ieder geval veel later of nooit. Ik merk ook dat niet iedereen in SL van alles op de hoogte is. De een kan goed zijn in het voorbij de douane loodsen van containers maar een ander kan weer goedkoop bijvoorbeeld een visum verlengen. Alles draait hier om contacten, geld en onderlinge verhoudingen.
Morgen ga ik weer voor een aantal dagen naar Lungi. Hopelijk krijg ik daar niet weer malaria. Ik verheug me erop om daar weer te zijn. Het was me de vorige keer zeer goed bevallen. Echter 1 opdracht is minder. Ik moet daar namelijk de boekhouder ontslaan. Nu heb ik daar niet zoveel moeite mee omdat hij totaal niet voldoet. Wat ik vervelender vindt is dat niet te achterhalen is wanneer hij nu precies in dienst is gekomen. Het is ergens in januari geweest. Er zijn verschillende documenten en geen van alle noemen expliciet een datum. De enige expliciete datum die ik heb kunnen vinden is 29 januari. Echter er zijn documenten (bestanden) van begin januari waarin al medegedeeld wordt dat deze persoon aangenomen is. Bovendien heeft hij over de gehele maand januari salaris ontvangen.
Dinsdag maar even kijken hoe dit gaat lopen.
Ongetwijfeld heb ik weer vertelstof wanneer ik terugkom uit Lungi. Ik ga dan weer proberen om het zo snel mogelijk weer op te schrijven en te versturen.
Groeten, Hans
PS: de luchtvochtigheid loopt gemiddeld toch wel op naar waarden tussen de 90 en 95 % bij een temperatuur van rond de 30 graden. (lekker zweten)
Pagina-index
Het is nu dinsdag 26 juni.
Ten eerste het belangrijkste nieuws. Mijn intentie was om 6 maanden in SL te blijven. Echter Lion-Haert wilde een contract van 3 maanden geven om na deze 3 maanden van beide zijde te evalueren of we verder gaan met elkaar. Ik heb inmiddels mijn conclusie getrokken. Het blijft bij deze 3 maanden. De beweegredenen zal ik jullie persoonlijk vertellen. Ik vind het niet netjes om deze via het net openbaar te maken. Graag had ik een grotere en langdurigere bijdrage aan de ziekenhuizen en de bevolking gegeven maar dat is helaas niet mogelijk. Ik heb hier een hele tijd over nagedacht en getwijfeld. Ik kan hier nog zoveel doen en er moet nog zoveel gebeuren. Ik kan nog zoveel overbrengen op de mensen. De meeste mensen willen op een bepaalde manier ook wel leren maar dat gaat wat moeizamer. Maar helaas slaat de balans uit naar het stopzetten van dit (mijn) project.
Op dit moment zit ik in Lungi. Pas op donderdag ga ik terug naar Makeni en kan ik als eerste Don, de general manger, inlichten. Hierna zal ik de andere 2 expats inlichten. Maria de hoofdzuster uit de Filipijnen en George, de tropenarts uit Nederland. Ik heb veel hierover gesproken met Maria en mijn vrouw. Ook met veel andere mensen maar dan minder intensief. Bijvoorbeeld ook Met Harald Pfeifer, de Zwitser die 10 jaar geleden begonnen is met dit ziekenhuis te bouwen. Hij heeft me gevraagd om langer te blijven voor het land en de mensen. Hij ziet ook dezelfde problemen die ik ervaar echter hij zit op wat meer afstand. Ik heb hier 7 dagen per week mee te maken bijna 24 uur per dag.
Tot zover mijn besluitvorming. Nu weer verder met mijn observaties en belevingen.
In mijn vorig verslag maakte ik melding van mijn tweestrijd in hoeverre het goed zou zijn om SL snel te ontwikkelen of niet. Gisteren reed ik van Makeni naar Lungi. Onderweg zag ik een (nieuwe) tractor van Europees formaat, in een razende vaart het land omploegen. Toen realiseerde ik me wat het probleem is om een land als SL te ontwikkelen. Niet alleen SL maar elk ver achtergebleven land. De ontwikkeling gaat niet geleidelijk zoals het in de westerse wereld gaat. Indien hier een ontwikkeling wordt geïntroduceerd is dit meestal gelijk op het Westerse nivo. De gehele geleidelijke ontwikkeling die het westen in de afgelopen (soms honderden) jaren heeft doorgemaakt wordt hier soms binnen een paar maanden doorgevoerd. Dit kan heel grote implicaties met zich meebrengen. Om terug te komen op de tractor. Normaal gesproken zijn mensen met de hand en een soort spa bezig om het land gereed te maken voor de gewassen. Wat deze tractor in een uur doet zouden heel veel mensen weken mee bezig zijn geweest. Mooie ontwikkeling echter indien deze mensen daardoor zonder werk (of land) komen te zitten is het natuurlijk een andere zaak. Indien ik vergelijk hoe moeizaam in Europa de landbouwontwikkelingen gaan, ondanks de geleidelijkheid dan kun je je voorstellen wat dat voor een land als SL doet. Hier is een groot gedeelte van de bevolking afhankelijk van de landbouw.
Dit was niet het enige wat ik heb gedaan op weg naar Lungi. Er zijn 2 manieren om in Lungi te komen. De meest gebruikte is eerst naar Freetown (de hoofdstad) en dan met de ferry over naar Lungi. Echter het is niet een verbinding waar je op kunt rekenen. Normaal gesproken zijn er 2 ferries echter lange tijd is er 1 uit de vaart geweest voor onderhoud. Stipte vertrektijden kennen ze ook niet. Het zijn meer richttijden. Indien men besluit dat de ferry vol is vertrekt deze. Bovendien (ik ben tot nu toe op 1 meegeweest) zijn (is) het zulkde oude schepen waarop ik me niet echt veilig voel. Met andere woorden afhankelijkheid op een onbetrouwbare dienstregeling. Dit is niet wat ik bij voorkeur doe.
Alternatief is om reeds in het binnenland de andere kant van de baai te kiezen. Dit is waar de baai de baai niet meer is. Op deze manier voorkom je dat je met de ferry naar de overkant komt. Echter de verhalen over deze weg zijn heel verschillend. De één zegt dat het een heel slechte weg is die je niet moet nemen en de ander zegt dat het een slechte weg is maar die best te doen is. Meer stimulans heb ik niet nodig. De directe (hoofd) weg naar Lungi. Het is inderdaad geen geplaveide weg waar je zoevend overheen gaat, maar inderdaad een weg waar wat kuilen en andere oneffenheden inzitten. Gelukkig had het net hard geregend waardoor veel kuilen niet meer te zien zijn. Bovendien leek het af en toe of je door een rivier reed. Zelfs ik vond er wel een nadeel aanzitten. Je moet voortdurend op de weg letten en je kunt nauwelijks op iets anders letten. Maar er is zoveel te zien in de omgeving. Dat zijn de momenten om maar even (nog) langzamer te rijden. Per saldo denk ik dat ik er ongeveer even lang over heb gedaan dan met de ferry. Hierbij moet ik 2 correcties aanbrengen. De eerste is het zoeken in Lungi zelf. En een andere reden die ik eerst moet inleiden voor een mooi verhaal.
Normaal gesproken nemen we de vaste chauffeur mee indien we wat verder weg gaan. Echter Don wil de vaste chauffeur in Makeni houden voor het geval dat. Ik krijg een schoonmaker mee, Umaro, die de weg in Freetown ook goed kent. Het nadeel van deze persoon is dat zijn Engels niet bijster goed is. Dit is de persoon die geen enkele school heeft gevolgd. Don had nog gewaarschuwd om de auto nog goed na te lopen ondanks dat de vaste chauffeur dit heeft gedaan. Brandstof is inderdaad vol, geen ehbo set wel een sleutel om de wielmoeren los te draaien. Wat ik vervelender vind is de reserveband achterop die helemaal leeg is. Peter, de chauffeur, erbij geroepen en hij zorgt dat deze opgepompt is. Dit geeft mij geen goed gevoel want de band is niet voor niets slap, maar ik moet weg om een voor donker aan te komen in Lungi. Afijn, op weg.
Wat me opviel, toen we reeds op de weg zaten, was dat Umaro niets bezig heeft ondanks dat we voor 4 dagen weg gaan. Dus ik vraag hem of hij niets mee hoeft. Uiteindelijk komt er uit dat hij zijn spullen nog thuis heeft. Nu kan ik soms ook nog wel aardige trekken vertonen den besluit om terug te gaan om zijn spullen op te halen. Toch wel later dan ik gepland heb vertrekken we richting Lungi. De eerste 75 kilometer is asfalt zonder gaten waar je goed door kunt rijden. Nu passeer je op dit stuk diverse gehuchten waar een groepje huizen (hutten) bij elkaar staan waar ik normaal gesproken mijn snelheid minder. Op de lege stukken rijd ik ongeveer negentig. Na ongeveer 20 kilometer naderen we weer een gehucht en begin vaart te minderen. Bij 80 klapband linksachter. Meteen naar de kant gestuurd. Ik was nu wel uitermate blij dat ik de reserve band had laten oppompen. Ik wist dat de moersleutel in de auto lag. Maar ja, een krik is ook handig en daar had ik niet naar gekeken. Niets te vinden. Geen bereik met de telefoon om hulp te vragen en daar sta je dan. De auto is een 4 wheel drive Nissan Patrol die je niet even omhoog tilt. Geprobeerd om het overige verkeer te interesseren om ons te helpen maar dat valt dus vies tegen. De meeste stoppen niet eens en als ze al stoppen verklaren ze geen krik te hebben of eentje die niet past. Één taxibusje wilde wel helpen maar vroeg een belachelijk hoog bedrag. Bij het tegenbod scheurde hij weg. Gelukkig bedacht Umaro nog een plek waar de krik kon zitten en inderdaad daar zat er een. Nu was het niet moeilijk meer. Auto omhoog, wiel eraf, nieuw wiel erop (met nog steeds druk) en rijden weer. Aangezien we waren gestopt bij het gehucht staat er meteen een groot aantal mensen bij. Met name kinderen. Één van deze kinderen had een opgerolde slang bij zich wat hij wel stoer vond. Deze wordt je meteen getoond. Ook met de mededeling dat deze niet gevaarlijk is maar helemaal was ik er niet gerust op. Helaas was ik zo bezig met de band en om alles in de gaten te houden dat ik vergeten ben hier foto’s van te nemen. Wat wel leuk was, is dat er van alles bij gehaald werd om de auto op te zetten. Eerst met mankracht optillen en dan er iets onder zetten. Dit was onder andere een zwaar stuk ijzer wat vroeger een krik was geweest maar helemaal vastgeroest. Op het laatst alles weer terug brengen naar waar het vandaan kwam. Ik pak dus dat stuk ijzer van een kilo of 20 a 25 en sommige kinderen beginnen te lachen. Ik vraag dus waarom ze lachen. Ze zijn natuurlijk niet gewend dat een witte man dit soort dingen zelf doet. Het is wel behoorlijk zwaar en waar het vandaan komt is een huis waarvoor ik eerst door een greppel heen moet en dat met mijn sandalen aan. Maar ik laat me niet kennen en breng het op de plaats van bestemming. Met applaus als gevolg. Dit maakt alles goed.
Verder dus zonder reserveband en met een band die ik niet vertrouw. Toch de weg door Port Loko genomen.
De band heeft het goed gehouden. De volgende dag bleek mijn bezorgdheid gegrond. Ook deze band staat leeg en dus geen reserveband. Dan is het toch wel prettig in een organisatie te werken die langer in SL is en op verschillende plekken gehuisvest is. Hier in SL is het meer regel dan uitzondering dat indien je iets wil hebben wat niet zeer gangbaar is men naar Freetown afreist. Het lijkt wel of alles te koop is in Freetown. Ook dus met deze banden. Dit zijn namelijk geen standaard banden. Ook Kwik-Fit en consorten hebben deze banden niet op voorraad. In Lungi dus niet te verkrijgen. Een telefoontje naar het hoofdkantoor in Freetown en de zoekactie wordt ingezet. Ook een voordeel is dat deze mensen een groot gedeelte van de tijd ook niets te doen hebben. Om ongeveer 13 uur krijg ik een telefoontje. De banden zijn gekocht en ze worden gebracht met de ferry van 14 uur. Wij pikken ze dan aan deze kant op en de mensen kunnen met dezelfde ferry weer terug. Ook hun dag is weer leuk gevuld. Het straalde van ze af. Zonnebrilletje op, relaxed een dagje uit. De ferry doet er ongeveer 3 kwartier over. Ongeveer kwart voor drie stonden wij bij de ferry en daar hoorde we dat de ferry net van de andere kant vertrokken was. (hear hear) We kregen het advies mee om de nieuwe banden voor te leggen. Geen slecht advies maar dat betekent alle banden eraf en op een andere plek er weer op. Heel de middag mee zoet. Gelukkig doet de chauffeur van Lungi bijna al het werk en hoef eigenlijk alleen maar af en toe te adviseren. Ik kan het echter niet laten om dan ook een handje te helpen. Volgens de chauffeur is de nieuwe reserveband te slap en moet opgepompt worden. Dan vraag ik hem of hij dat wil doen en dus ook zelf in deze auto rijden. Zijn ogen beginnen te glimmen. Ze hebben zelf daar kleinere terreinwagens.
Ik zou woensdag wat studenten van het vliegveld ophalen en via Freetown naar Makeni brengen. Vanmiddag gehoord dat ze pas zondag aankomen. Dit betekent dat ik terug ook weer via Port Loko kan rijden. Leuk!!!
De natuur begint te veranderen. De extreme hitte is voorbij. Temperaturen zakken naar 30 a 35 graden. Soms nog wel eens lager en er valt regen soms wel heel veel in één keer. Niet alleen de boeren beginnen met het land voor te bereiden en te verbouwen maar de hele natuur begint met leven. Alles begint te groeien (soms heel hard). Zachtjes aan begin je her en der wat meer bloemen te zien. Maar ook komen er meer andere dieren tevoorschijn. De insecten had ik al eerder genoemd. Maar ook af en toe vlinders. De eerste slang is door George gesignaleerd bij de nieuwe doktershuizen. (ruim een meter lang indien dit geen docterslatijn is)
Ik ben dit verslag in de tuin van Dr Hassan aan het schrijven en het is hier druk met vogels die hun nest aan het bouwen zijn. Ik zag zojuist een wat grotere hagedis voorbij snellen. In de bomen diverse eekhoorns. Kortom bijna een subtropisch paradijs. (behalve dan al die insecten die je de een na de andere jeukende bult veroorzaken.)
Ik heb zojuist de financiële cijfers van Lungi gezien. Buiten de belabberde kwaliteit, daarover later meer, zie ik dat de gastvrijheid die ik de eerste week heb ontvangen bij Dr Hassan wel zijn prijs heeft. Hij heeft een bedrag bij het ziekenhuis gedeclareerd waarmee we in het guesthouse met 4 personen van kunnen leven. Nu denk ik niet dat deze 2 zaken aan elkaar gekoppeld zijn. Aan de ene kant is er de gastvrijheid en aan de andere kant is er pakken wat je pakken kunt. Op weg naar de ferry kwamen we voorbij een hoge omheining met glasscherven bovenop en van dat scheermesjes draad. (ijzerdraad niet met punten maar met een soort mesjes. Op mijn vraag of daar een bedrijf of zoiets zat was het antwoord nee een privé persoon. Een onderminister of minister. Toen ik hem zei dat het huis waarschijnlijk niet met zijn salaris betaald was wordt er breed gelachen en gezegd zelfs niet de omheining. Allemaal met corruptie geld. Nu ik de ervaring in Makeni heb en ook de eerste week van mei in Lungi heb gezeten kreeg ik een veel beter beeld van de kosten die ze maken. Ook hier zie je weer pakken wat je pakken kunt. Kosten van drinken voor het operatieteam. Toen ik erbij was heb ik geen drinken gezien maar er zijn wel kosten gemaakt?
Zo krijg ik steeds beter door waar overal “lekken” zitten. Mensen die wekelijks of maandelijks en vaste hoeveelheid brandstof en motorolie afrekenen. Elke week evenveel beltegoed declareren. Enz. enz. enz. enz.
De moeilijkheid is dat het constateren makkelijk is. Maar wat dan. Controle is zeer moeilijk. Dan moet je bijvoorbeeld gedurende langere termijn kilometerstanden gaan vastleggen. Alles gebeurt contant. Indien je erg aandringt willen ze ook nog wel een bonnetje uitschrijven. Ik heb het nog niet geprobeerd maar ik maak me sterk dat je niet elk willekeurig bedrag op het bonnetje kunt laten zetten. Het enige risico wat je hebt is dat de uitschrijver van het bonnetje mee wil delen in de winst.
Voor even is dit genoeg. Er staat nog veel op stapel deze week dus er zal wel snel een volgend verslag komen.
Groeten uit Lungi, Hans
Nog een kleine PS dan waar ik zojuist aan dacht:
Tijdens het wachten bij de ferry kan ik mooi alle verkopers en verkopertjes observeren. Bij de auto staat een verkoopstertje met geschilde kleine komkommers ter grote van een augurk. Één van deze dingen is op de grond gevallen en zit vol met zand. Ik was natuurlijk benieuwd wat ze er mee ging doen. Inderdaad het werd netjes opgepoetst aan de kleding, aan de kleding was het trouwens niet te zien dat er aarde en dergelijke opgesmeerd werden, en toen deze helemaal “schoon” was werd deze weer netjes tussen de overige handelswaar gelegd. Eet smakelijk.
Pagina-index
Zaterdag 30 juni weer naar Lungi gereden via Port Loko. De eerste keer vond ik het wel lang maar dat kwam door de klapband en mijn lokale bijrijder begon al 20 kilometer van te voren te roepen dat het nog maar 2 kilometer was. Dat schept toch bepaalde verwachtingen. 20 kilometer is toch bijna een uur rijden op dit stuk. Vandaag wist ik tenminste wat me te wachten stond. Qua tijd was het ongeveer even lang als de terugreis vorige week woensdag vier uur en een kwartier. Dit lijkt lang, maar het alternatief is minstens even lang met een veel grotere kans op vertraging. De aftstand is 155 kilometer. 77 kilometer verharde weg en 78 kilometer onverharde (of her een der een stuk asfalt met zulke diepe gaten dat iedereen probeert naast de weg te rijden) weg.
Het viel me op dat het dorp afhankelijk is hoe vriendelijk de mensen zijn. In het ene dorp is het hartelijk begroeten en zwaaien en in het andere dorp is het aandacht krijgen en dan meteen vragen voor eten en of geld.
Ik had het hierover met Dr Hassan en hij verklaarde dat het met de stammen te maken heeft. Er is een bepaalde stam die ook de bedelaars genoemd worden. Het zit in hun volksaard. Dit doen ze dus niet uitsluitend bij de blanken.
Het geeft mij wel een beetje een onbehaaglijk gevoel. Je rijdt met een grote 4X4 door hun voortuin als blanke terwijl ze zelf in armoede leven. Dit is nogal een contrast. Daarom heb ik des te meer dat ik de vriendelijke stammen waardeer om hun gastvrijheid en vriendelijkheid. Dit merk je bijvoorbeeld ook indien je de berg beklimt en je dwars door hun akkertje loopt waar hun gewassen op staan. Uiteraard loop je tussen de gewassen door. In Nederland zou je van het land gejaagd worden. Hier blijven ze vriendelijk, ze begroeten je en ze wijzen eventueel de route aan. Nu is hier ook weinig alternatief, het is onbegaanbaar terrein. Vorige week had ik een man die komt dan laten zien wat hij verbouwd. Hij komt dan met een emmer aan met een bodempje erin. Dit heeft hij dan bijeen gescharreld samen met zijn 2 zoontjes.
Terug naar de Port Loko road. Dit keer was er meer activiteit inzake de verkiezingen die nu gepland staan op 11 augustus. De eerste datum die ik gezien heb is geweest in mei. De verkiezingen zijn al diverse keren uitgesteld. Formeel mag er pas campagne gevoerd worden op het moment dat het parlement gesloten is. Dit is 11 juli. Echter de eerste bijeenkomstenwaren al in verschillende dorpen bezig. Dit komt op mij toch redelijk beangstigend over. Het is wel op zijn Afrikaans. Veel dans en muziek. Zo wordt er een sfeer gecreëerd, een massaliteit. De bron om opruiende, demagogische standpunten in te nemen en te scanderen. Dit hoeft uiteraard niet te gebeuren. Iedereen wil ik ook dat de verkiezingen rustig verlopen. Aan de andere kant zijn ze ook volgzaam. Indien de leider iets zegt, op de juiste manier en op het juiste moment, zullen er toch veel mensen volgen. We zullen het blijven volgen.
Intussen heb ik mijn terugreis geregeld. Ik zal terugkomen op vrijdag 27 juli. Het vliegtuig komt aan om half 6 in de ochtend. Ik denk dat ik vanaf Zaventem maar de trein neem. Het is wel een ongelukkige tijd om aan te komen.
Het ziekenhuis in Makeni heeft op dit moment zeer weinig patiënten. Het personeel maakt zich er ongerust over. Tot nu toe uit dit zich dat de meest dappere mensen dit melden aan de expats. Ze zijn bang om hun baan te gaan verliezen. We waren reeds aan het kijken of we de laatst aangenomen mensen met een proefperiode van 6 maanden wel een contract voor onbepaalde tijd moeten geven. Bij normale bezetting (30 a 40 %) zijn er al veel personeelsleden, met name hulpverpleegsters. Nu is het hier zo dat de verpleging alleen maar aanwezig is, eventueel temperatuur opneemt en medicijnen verstrekt. De verzorging van de patiënt, zoals het zorgen voor eten, moet gebeuren door familie. Nu zitten we in de omstandigheden dat er ongeveer 1 verpleegkundige is op 1 patiënt. Voor ons westerlingen zouden dit zeer lange dagen zijn om heel de dag bijna niets te doen. Gelukkig is het voor de meeste hier een minder probleem. Men keuvelt met elkaar, slaapt wat, komt wat later naar het werk en gaat wat eerder naar huis. Er zijn een aantal oorzaken aan te wijzen. Het schijnt altijd wat rustiger te zijn aan het begin van het regenseizoen. DR. ABD, de plaatselijke doctor die veel aanzien heeft in de regio, is op vakantie en dr tropenarts George schrijft veel te weinig medicijnen voor waardoor hij als slecht ervaren wordt. Te weinig medicijnen is naar Afrikaanse maatstaven. Mensen komen hier naar de doctor niet met ik heb hier of hier last van maar met ik heb deze en /of deze ziekte. Men verwacht dan ook medicijnen voor al deze ziektes. Ook als ze niet de kenmerken hebben van deze ziekte. Op zijn minst moeten er pijnstillers bij zitten en antibiotica. Indien ze dit niet krijgen is de dokter per definitie slecht. Zodra ABD terug is zal ongetwijfeld het aantal patiënten weer toenemen. Het leuke is dat er patiënten zijn die wekenlang wachten op de terugkomst van ABD om een “goede” behandeling te krijgen van al hun ernstige ziektes. Laatst zag ik de kok van het guesthouse, David, terugkomen van de dokter. Hij hoestte wat en was wat verkouden. Een zak vol medicijnen. Dit is pas patiënten zorg.
Een beetje van de hak op de tak.
De eetgewoontes van de mensen uit SL. Op zich is het een sociaal gebeuren. Er zijn altijd een aantal mensen bezig dit te bereiden. Ze nemen er ook de tijd voor. Hier in Lungi zag ik dat 2 mensen van het zelfde bord aan het eten zijn. Ook in Makeni heb ik dit gezien echter niet gerealiseerd. Hier was het ook met de lokale mensen rond het huis die de restanten mogen opeten. Als niet ieder een eigen lepel heeft dan gaat de lepel ook gewoon rondt. In dit opzicht sociaal. Maar het blijft wennen om ze te zien eten. Zo groot mogelijke happen op een lepel of in hun hand. Op een dergelijk moment zie je ook pas hoe ver hun mond open kan en volgens mij slikken ze het zo ongeveer ongekauwd naar binnen.
Zondag 1 juli
Vandaag een paar spelletjes kaart gespeeld en een paar partijen gedamd. Met name tegen Harald, de zoon van Dr. Hassan. Ze gaan er van uit dat ik het spel pas hier geleerd heb ondanks dat ik zeg dat ik het ook in Nederland gespeeld heb. Het heet hier overigens “draft”. Alle partijen, zowel dammen als de kaart spelen, natuurlijk gewonnen. Dit maakt de bewondering natuurlijk groter. Het maakt het wel minder leuk om tegen mij te spelen.
Vandaag ook de 6 TU studenten van het vliegveld opgehaald samen met Dr. Hassan. Dan blijkt toch maar weer hoe makkelijk het is om een plaatselijke autoriteit mee te hebben. Overal een kort praatje maken en zo wandel je van de ontvangsthal, naar de bagagecontrole, naar de paspoort en visum controle om de studenten bijna bij het vliegtuig op te wachten. Als je dit ziet dan heeft een dergelijk land en mentaliteit ook af en toe zijn voordelen. Ze moeten dan nog wel langs de bagaecontrole maar dat is meer de formaliteit. Vandaar naar de ferry waar Harald Pfeifer en de chauffeur van Makeni, Peter, ze zullen opwachten en verder brengen. Ikzelf blijf in Lungi. Het vliegtuig van de studenten had een vertraging van ongeveer 3 kwartier en dat was wat veel voor de ferry. De ferry was al weg. We kregen wel te horen dat de ferry van 2 uur om half drie zou vertrekken. Althans dat is de planning. Ik heb niet meer gehoord hoe laat ze werkelijk vertrokken zijn. In de wachttijd heb ik ze nog even het ziekenhuis kunnen laten zien. Althans ik dacht het ze te kunnen laten zien maar opeens waren er 2 man van de staf die mee gingen op de rondleiding. Ik geloof niet dat na het zien van het ziekenhuis ze graag in het ziekenhuis willen terecht komen. Hierna nog even naar het strand geweest. Dit meer om het even gezien te hebben en om te voorkomen dat ze achteraf zouden kunnen zeggen dat ze geen strand gezien hebben.
Maandag getracht om Bernhard van het vliegveld op te halen. Helaas was er wat misverstand over zijn aankomst tijd zodat er niemand was om hem op te pikken. Bernhard heeft toen maar de hoovercraft naar Freetown genomen om naar het hoofdkantoor te gaan. Dit betekende voor mij dat ik nu eerst naar Freetown moest om Bernhard op te pikken om daarna naar Makeni te rijden. Uiteindelijk ben ik hier 8 uur mee bezig geweest. Nuttige dagvulling. Al mijn overige plannen voor Lungi kwamen hierdoor in de verdrukking. Later deze maand nog maar eens naar Lungi rijden. Ik weet dat je hier geduldig moet zijn en dat mensen altijd yes of yes yes zeggen. Maar indien je afhankelijk bent van ze is het wel moeilijk om geduldig te blijven. Ik had dus aan mijn bijrijder doorgegeven dat ik naar het hotel wilde en ik had gevraagd of hij dit wist. Natturlijk yes yes. Toen we in de buurt van het hoofdkantoor uit kwamen en ik niet verder wilde rijden kreeg ik dus te horen die kant op. Mijn geduld was dus reeds behoorlijk gezakt en nogmaals uitgelegd dat ik naar het hotel wilde. Omdraaien, omdraaien. OK de weg vervolgt. Het hotel ligt in de buurt van de landingsplaats van de hoovercraft. We gingen richting zee dus dat leek goed. Totdat mijn zeer waardevolle bijrijder verklaarde om te stoppen. We waren namelijk bij het restaurant waar altijd gegeten wordt indien we in Freetown zijn. Toen was mijn geduld wel op en ik besloot zelf maar op zoek te gaan. Met her en der vragen ben ik er uiteindelijk wel gekomen.
Het regenseizoen is nu toch wel echt begonnen. Reeds 2 dagen bijna continu regen. Af en toe hard en af en toe minder hard.
Ik werd afgelopen zondag uitgenodigd door iemand bij het ziekenhuis om kokosnoten te halen bij zijn ouderlijk huis. Daar aangekomen word je natuurlijk voorgesteld aan met name de oudere familieleden. Een jongetje van een jaar of tien klimt de palmboom in van een meter of twintig hoog en begint de kokosnoten eruit te gooien. Ze smaken compleet anders. Niet alleen de klappermelk, veel verser en aangenamer van smaak, maar ook het vruchtvlees. Ze noemen dit hier jelly. Zo ziet het er ook uit. Helemaal niet van die stevige kokos maar inderdaad van die glibberige substantie. Veel beter van smaak dan de kokos.
Tot zover weer mijn verslag van de afgelopen dagen.
Groeten, Hans
Pagina-index
Hij begroet je niet, zegt je geen gedag heeft nauwelijks aandacht voor je enz. In de tussentijd regelt hij wel van alles voor je. Hij doet dit alles met een verveelde stem en gezicht maar hij doet het wel. Laatst wilde ik 3.000 euro wisselen. Toen belde hij dat de speciale prijs alleen gold vanaf 10.000 euro. Hem vriendelijk verzocht om dit keer een uitzondering te maken en dat een volgende keer de bedragen boven de 10.000 zijn. (in de tussentijd denk ik wel “lul, had dat meteen gezegd”) Maar dan zorgt hij er wel voor dat het bedrag toch tegen de speciale koers omgewisseld wordt. Aan de ene kant kan ik het wel waarderen aan de andere kant is het wel lastig om gewoon gedrag te blijven vertonen. Ik blijf het spelletje met hem wel leuk vinden. De strijd wie het meest arrogante gedrag kan vertonen. Ik heb de boekhouder van mijn spelletjes verteld en hij geniet er ook met volle teugen van. Zeker als plannetjes lukken. De boekhouder vertelde wel dat hij nog veel arroganter is geweest. Ik kan me dat nauwelijks voorstellen.
Wat ik nog niet verteld heb is over de activiteiten van het ziekenhuis.
Hier is een ziekenhuis niet alleen een ziekenhuis maar ook een huisartsenpost en een apotheek. Dit betekent dat je niet alleen patiënten hebt die opgenomen zijn maar dus ook veel aanloop om alleen maar de dokter te zien. De bergen medicijnen die ze vervolgens voorgeschreven krijgen kunnen ze vervolgens ook bij de inhuis apotheek ophalen. Dit geeft dat er altijd veel aanloop en hangende mensen zijn. We hebben recent gehoord dat er patiënten door verwezen worden door een verpleegster, de zus van de lokale dokter van ons ziekenhuis ABD, naar de privé praktijk van ABD. Hij houdt er naast zijn werk in het ziekenhuis nog een privé praktijk op na. Van Harald begreep ik dat ABD in het verleden zelfs personeel op de loonlijst had staan van het ziekenhuis maar dat deze voor 100% voor zijn praktijk werkte. Dit is maar een voorbeeld van complicerende factoren waar je hier mee te maken kreeg. Recent hadden we een laborant die niet naar het ziekenhuis wilde komen om een bloedtransfusie te doen. De familieleden waren ook niet enthousiast voor een bloedtransfusie. Toen de man er eindelijk was waren de familieleden weer weg. Uiteindelijk waren de familieleden er wel weer maar was de laborant weer weg. Laborant weer opgeroepen maar die wilde niet meer komen. Uiteindelijk was het ook niet meer nodig de patiënt was reeds overleden. Nu is dit zeer kwalijk gedrag om niet op te komen dagen. Echter indien je nu gaat uitzoeken dekt iedereen elkaar. De verpleegkundige die de laborant belde weet niet meer wie hij gesproken heeft. Er is een laborant gebeld die geen dienst had en die het nummer heeft doorgegeven van degene die wel dienst had. Vervolgens zegt deze dat hij nooit gebeld is. Resultaat is dat het niet mogelijk is om te achterhalen wie hier nu fout is geweest. Ander resultaat is wel bekend: patiënt overleden.
Gisteren voor het eerst een zaterdagochtend wandeling gehad die geplaagd werd door regen. Niet een klein beetje regen maar af en toe zware buien. Het voordeel is hier dat de regen niet al te koud is. We waren met z’n zessen dit keer. Sommige hadden een paraplu anderen een poncho en weer andere niets. Eindresultaat is toch dat iedereen drijfnat is. Of door de regen of door het zweet of beide. Het blijft fascinerend. Het zijn heuveltjes, bergjes. Maar steil, onbegaanbaar en met een schitterend uitzicht als je op de top staat. Bovendien is het ook lekker om wat te lopen. Normaal gesproken loop je door de week een aantal keren tussen het ziekenhuis en het guesthouse op en neer. Dit is ongeveer 200 meter en na werktijd en het eten is er elektriciteit en dan begin je met werken achter de computer en internet.
Vanmiddag een hernieuwde poging ondernomen om bij de Bumbuna watervallen te komen. Dit keer maar via de lange weg. Op de kaart is dit ook duidelijk te zien. Eerst naar het zuiden en dan naar het noordoosten. Op zich de afstand valt wel mee. Ongeveer 75 kilometer maar ook hier weer het grootste gedeelte op onverharde wegen. Dit drukt toch wel de gemiddelde snelheid. Zeker indien je met 7 volwassenen in de auto zit. Op zich kun je best wel harder rijden maar ik vind het niet prettig om met relatief hoge snelheid voorbij mensen en dorpjes te rijden. Ook de auto wil ik langer bruikbaar houden voor het ziekenhuis. Ondanks dat we een schoonmaker van het guesthouse hadden meegenomen als gids was het toch problematisch om het te vinden. Met navragen kwamen we op een gegeven moment bij een politieagent die stond te beweren dat we vergunning nodig hadden om daar naar toe te gaan. Dit was een discussie tussen de agent en onze man in hun plaatselijke taal. Ik had al iets van ik ga gewoon doorrijden toen er een auto stopte die uit tegenovergestelde richting kwam. Dit bleek een Italiaan te zijn die bij de stuwdam werkt met zijn plaatselijke zeer jonge geliefde.. Hij vroeg waar we naar toe wilde. Naar de watervallen dus. Toen vertelde hij dat de weg die wij reden naar de stuwdam was wat ik ook wel interessant vond maar we kwamen voor de watervallen. Hij vertelde dat het inmiddels te laat was om beide te doen dus moeten we een keuze maken. De watervallen dus. Rij maar achter me aan zei hij. In vliegende vaart de berg af. In het dorpje stopte hij om ons uit te nodigen dat zijn aanstaande vrouw voor ons een Afrikaans gerecht zou koken voor na de watervallen. Dit hebben we vriendelijk afgeslagen omdat we 2 achterblijvers hadden in het guesthouse waarmee we uit zouden gaan eten en indien we bleven eten zouden we (ik eigenlijk want ik reed) in het donker terug moeten over deze onverharde, onverlichte wegen. Dat is niet prettig en veilig rijden. Verder rijden dan. De wegen werden smaller totdat we door een rivier moesten. Hier ontstond wat onduidelijkheid. De Italiaan bleef aan de andere kant half in het water staan. Ik bleef dus wachten totdat hij uit het water was om er ook door heen te rijden. Echter dat deed hij niet en ik vroeg me al af waarom hij daar maar bleef staan, af en toe een stukje terug en dan weer vooruit. Waar je namelijk eruit zou moeten komen was voor ons niet te zien. Het was een heel smalle doorgang die meteen in een bocht verder ging. Toen ik uitstapte vroeg hij of ik bang was om door het water te gaan. Het enige was dat ik niet in dit riviertje achter hem stil wilde staan. Ik kon niet zien of dit nu een harde bodem of een zand bodem was. Toen dit probleem uit de wereld was gingen we ook zo er door heen. Hierna volgde een stukje bush rijden. De doorgang was smaller dan de auto met lianen of takken die zeer laag hingen, modderig bandenspoor en zo met 2 auto’s achterelkaar. Alle vertrouwen, of verstand op nul, en maar volgen. Het resultaat mocht er zijn. Een schitterend stukje natuur. Jungle achtig met een zeer mooie waterval. Met z’n zevenen ruim 300 foto’s genomen. Gelukkig zaten de krokodillen meer stroomopwaarts. Daar hebben we dus geen last van gehad. Hij nodigde ons ook uit om de centrale te komen kijken. Maar dat is voor een eventuele volgende keer. Het is wel prettig om daar iemand te kennen die je ook in een dergelijke waterkracht centrale kan laten kijken.
Dit gaf me ool de kans om wat meer over deze stuwdam te weten te komen. Ik had al verschillende verhalen gehoord dat deze wel of niet af zou zijn en dat de Italianen er al heel lang mee bezig zijn. Volgens hem zijn ze er al 25 jaar mee bezig en zijn ze nu met de afronding bezig. Namelijk de installatie. Planning was om dit jaar op te leveren maar dat wordt al volgend jaar. Reden is dat de overheid niet meer betaald en dat heeft weer met de verkiezingen te maken. De overheid heeft het geld weer van een hulporganisatie gekregen en moet dit dus doorsluizen naar het bedrijf wat de stuwdam maakt. Omdat er niet betaald wordt is het werk stil gelegd en zijn er nog maar 12 man aanwezig. Ik vraag me dan ook af of het geld na de verkiezingen er nog wel is. Op mijn vraag of de verdere infrastructuur dan ook af zou zijn kreeg ik te horen dat dat door een ander bedrijf gedaan zou worden. Hij was er alleen voor de centrale. Zijn bedrijf had een onderhoudscontract voor 20 jaar en ik kreeg het gevoel dat hij het wel zag zitten om die tijd hier in SL te blijven met zijn plaatselijke geliefde.
Als SL toch wat verder ontwikkeld zou zijn dan heeft het de potentie om heel veel toeristen te trekken. Echter nauwelijks stromend water, geen elektriciteit en zeer onbegaanbare wegen. Dit trekt geen toeristen. Potentie is er. Nu nog voldoende lokale mensen die kunnen en durven te investeren in dit land. Voorwaarde zal zijn dat de corruptie zal verminderen. Het is gewoon jammer dat er niet meer mensen kunnen genieten van de schitterende natuur in dit land en de overwegend gastvrije mensen..
Groeten, Hans
Pagina-index
Het zijn moeilijke dagen. Er moet eigenlijk nog zoveel gebeuren, in mijn ogen, en de tijd is nog kort. Twijfel over van alles. Over het land, de bevolking, het ziekenhuis, de werknemers, het beleid enz.enz. Hoe langer ik hier ben des te meer verhalen hoor ik. Een straatarme bevolking die hulp hard nodig heeft en aan de andere kant een bevolking die blijft graaien. Nooit genoeg. Afspraken worden niet nagekomen, schriftelijk of niet. Ik krijg wel eens verhalen te horen van Harald Pfeiffer, degene die 10 jaar geleden begonnen is met het ziekenhuis, over geld wat uitgeleend wordt. Het maakt niet uit wat hij voor de mensen gedaan heeft maar het is heel moeilijk om geld terug te krijgen. Ik begrijp niet hoe hij dat volhoudt. Er zijn zoveel tegenstrijdigheden. Een land met zoveel natuurlijke rijkdommen. Vele grondstoffen, landbouw die zou kunnen floreren, een landschap dat heel veel toeristen zou kunnen trekken. Echter de corruptie houdt heel veel tegen.
Indien ik met de plaatselijke bevolking praat over de verkiezingen dan hoopt iedereen dat deze rustig zullen verlopen. Dit gezien het geweldadige verleden. Echter als ik de partij bijeenkomsten zie waarbij de mensen zingend, dansend, hollend achter elkaar aan lopen allemaal in de zelfde kleuren beangstigd dit mij wel. Het gaat absoluut niet om de inhoud. Het gaat puur om de manier waarop dit alles gezegd wordt. Pure demagogie. Het volk wil rustige verkiezingen, maar tegelijkertijd lopen ze wel achter een schreeuwlelijk aan. Zelfs de huidige regeringspartij, die al bewezen heeft in en in corrupt te zijn, krijgt vele volgelingen achter zich aan. Argumenten die ik hoor om toch voor deze partij te zijn is dat de partijleider uit de regio, cq stam, komt. Dit is blijkbaar belangrijker dan de inhoud.
Zo is de vakbond ook stevig bezig in het ziekenhuis met opruiing. Teksten als “indien er niet een fatsoenlijk bod komt gaan we staken”: de onderhandelingen zijn nog niet begonnen.
Heb ik er goed aan gedaan om na 3 maanden te stoppen? Ik ben eindelijk ingewerkt en nu stop ik er al mee.
Vragen, vragen, vragen.
Laat ik dan maar eens kijken wat het voordeel is om nu te stoppen en terug te gaan.
Ik ben thuis met Sebastiaan zijn verjaardag.
Ik ben weg met de verkiezingen die me toch wel zorgen baren.
Ik denk dat ik een heleboel werk verzet heb en een betere basis heb gegeven aan mijn opvolger. Lang niet alle problemen zijn opgelost, maar zijn wel inzichtelijker gemaakt. Waar ik nog heelveel heb moeten uitvinden kan mijn opvolger hier directer mee aan de slag.
In Lungi zijn we eindelijk van een incapabel persoon af en zit er nu iemand die wel weet wat hij aan het doen is.
Freetown is een stuk op weg om de rapportage beter op te leveren.
In Makeni is een goede hulp aangetrokken voor de boekhouder.
Indien ik met Bernhard praat, de nieuwe hoofdverpleegkundige, zitten we op 1 lijn en besef ik dat ik een juiste keuze gemaakt heb.
Ik ben zeer benieuwd in hoeverre ik dit land ga missen. Er zijn zoveel positieve zaken aan dit land. Ik heb veel aardige mensen ontmoet die waarderen wat we aan het doen zijn. Het is wel opvallend dat met name de werknemers in de lagere regionen het meeste waardering hebben en dankbaar zijn.
Vanmiddag heb ik even op het strand gelopen. 2 vissers waren bezig een net aan het land te trekken. Ik heb even geholpen. Met name dat je niet even voor de vorm meehelpt maar het even vol houdt waarderen ze. Vaak zijn het kleine dingen die het meest gewaardeerd worden.
Ik merk wel dat ik wat minder geduldig begin te worden met zeikerds. Ik word wat botter en kap eerder gesprekken af. Dit wordt als vervelend ervaren maar 5 minuten later doet men wel weer gewoon tegen me. Dit doet men ook tegen elkaar. In een discussie kan het er heel heftig aan toe gaan, in onze ogen, maar voor de lokale mensen is dit hun manier om met elkaar om te gaan.
Ik begin ook plezier te krijgen om souveniers te kopen. Met name het onderhandelingsstuk geeft me plezier. Het is prettig om veel van de prijs af te krijgen. Het leuke is dat de verkopers een prijs noemen en bijna meteen zeggen dat dit de eerste prijs is. Of je maar een tegenbod wil doen. En de verhalen die je hierbij te horen krijgt, de een nog mooier dan de ander. Vraagprijs LE 100.000 en dit is een heel mooie prijs, hij heeft het beeld zelf voor LE 50.000 gekocht plus transport kosten. Uiteindelijk zijn we uitgekomen op LE 50.000 (13 Euro) en ik zag aan hem dat hij hier heel blij mee was. Hij blij, ik blij. Prima.
Nog een leuk uitje. Het postkantoor. Ik ben hier nu verschillende keren geweest. Nooit een kip te bekennen. Wel 2 medewerkers. Weer een brief gepost. De witte envelop misstaat gewoon in dit gebouw waarin alles bruinig en stoffig is. De brief laten frankeren. Dit keer hoef ik deze niet zelf buiten op de bus te doen maar deze wordt direct afgestempeld en verdwijnt ergens achter. Ik krijg ook een briefje te lezen of ik een zekere Gert ken want er ligt een poststuk voor hem op het postkantoor. Natuurlijk ken ik hem en meld dat ik hem zal bellen om het op te halen. Zij weer gelukkig en het is weer bevestigd dat al die witte mensen elkaar kennen.
Normaal bleef ik wel eens een dag in het weekend in het guesthouse. Nu heb ik iets van ik heb nog maar een paar dagen dus ik moet wel nog van alles gedaan en gezien hebben.
Mijn werk ben ik echt aan het afronden. Ik pak grotere zaken niet meer op en probeer zoveel mogelijk af te ronden. Met name de kleinere zaken. Die zijn het vervelendste over te dragen omdat deze relatief heel veel tijd kosten.
Tot zover maar weer. Groeten, Hans
Pagina-index
Afgelopen weekend nog een aantal uitstapjes gemaakt. Dit was namelijk de laatste kans om nog wat anders van het land te zien. Zaterdag morgen eerst de “devils mountain” beklommen met een groepje. Dit ondanks dat Don had gezegd dat deze te moeilijk was en we zeer goed moesten uitkijken. Het bleek allemaal reuze mee te vallen en zelfs makkelijker te zijn dan sommige van de andere heuvels die we beklommen hebben. Het blijft leuk om deze bergjes te beklimmen. Paden zijn er niet en soms moet je door het manshoge gras een weg banen. Aangezien onze vaste lokale loper, Santos, deze berg ook niet kent proberen we een lokaal iemand uit een dorpje mee te krijgen. Dit verzandt zeer snel in het eisen stellen en het proberen zoveel mogelijk te verdienen aan deze tocht. Hierop besluiten we net zo snel om dan maar verder te rijden. Op een gegeven moment, op een nauwelijks meer weg te noemen stuk, zien we 3 tieners die we naar de weg vragen en voordat ik het weet zijn we al op weg naar de berg onder begeleiding van deze jongens. Wij komen aanzetten met bergschoenen of in een enkel geval sportschoenen. Zij lopen gewoon op slippers, blote voeten of elk ander gemakkelijk zittend schoeisel de berg op en af. Het uitzicht blijft elke keer weer fascinerend. Na afloop betalen we de jongens wat we ook aan de dorpsbewoners hadden willen betalen. We worden hartelijk bedankt en uitgenodigd om weer terug te komen. Zo kan het dus ook. Terug bij het guesthouse stel ik voor om direct door te lopen naar de grotten achter het guesthouse in de heuvels. Na wat aarzeling gaan de meeste toch direct mee. Santos heeft hier de meeste moeite mee. Aan de ene kant vindt hij 1 berg voldoende maar aan de andere kant wil hij ons niet alleen laten gaan. Dit keer hebben we hem geen keuze gegeven en moest hij mee. Toen we er waren was het veel groter dan ik had verwacht. Vanuit het guesthouse zie je namelijk helemaal niets van deze grotten omdat deze net om de hoek zitten. Ook indien we de berg op klimmen zie je hier niets van. Santos vertelde dat deze grotten door de plaatselijke bevolking werden gebruikt in de oorlog om te schuilen voor de rebellen. De grotten lopen helemaal onder de berg door naar ongeveer de top. Omdat het nu het regenseizoen is is het nat en daardoor glad om bij de grotten te komen. Santos verteld over de grote ingang om dieper in de bergen te komen. Het is echter moeilijk om te peilen of Santos niet wil of dat hij het werkelijk gevaarlijk vind om daar naar toe te gaan vanwege de gladheid. Ook hierin geven we hem geen kans en we gaan naar de ingang van de “main road”. Het blijkt inderdaad zeer glad te zijn maar we redden het. Wellis waar soms op handen en voeten maar we komen er. De volgende uitdaging is om natuurlijk een stuk de grot in te gaan. Weer krijgen we te horen dat het nu niet gaat. Het is niet alleen nat en glad maar deze weg is ook al lang niet gebruikt. We moeten er dus echt niet in gaan. Hoeveel aanmoediging hebben we nog nodig. Verder dan een mater of 10 20 ben ik niet gegaan. Bernhard en Marie (FR) zagen verderop licht. Hierop begint Santos weer dat daar naar toe niet mogelijk is. Bernhard en Marie gaan dus naar het licht en komen even later weer buitenom naar ons toe. Santos, Aerellie en ik gaan weer terug naar de ingang van de grot. Leuk avontuur.
Zondag besluiten we naar de Bumbuna dam te gaan kijken. Toen we vorige keer bij de Bumbuna watervallen deze Italiaan en zijn plaatselijke partner waren tegengekomen had Maria gelukkig het telefoonnummer van deze plaatselijke overgenomen. Maria heeft haar gebeld maar de Italiaan zelf was terug naar Italië en zij zat in Freetown maar om ongeveer 12.00 uur kon ze wel in het ziekenhuis zijn om met ons mee naar de dam te gaan. Om 13.00 zijn we maar vertrokken naar de dam. Om 15.00 kwam er een reactie terug dat er problemen waren met haar moeder en dat ze vandaag niet kon. Goed dat we niet te lang gewacht hebben.
We weten niet precies waar de dam ligt maar in Bumbuna hebben we wel gezien waar de Italiaan vandaan kwam. Deze weg is dus makkelijk terug te vinden. Op het punt waar we vorige keer de Italiaan ontmoet hebben is een wachtpost. Deze vraagt dus weer naar één of andere verklaring. Ik roep dat we uitgenodigd zijn door de Italianen en dat helpt. We worden gewoon doorgelaten. De 2 Filippijnse vinden dat maar eng en beginnen zenuwachtig te lachen. Volgende punt is de wachtpost bij de compount van de Italianen. Hierop vragen we naar de Italiaan die in Italië zit. We worden netjes doorverwezen om maar door te rijden naar de huizen van de Italianen. We komen op een sport Center Parcs achtig terrein. Een stuk of 30 huisjes met een auto erbij geparkeerd, een gemeenschappelijke ruimte en een groot zwembad erbij. Echter alles is uitgestorven. We lopen wat rond. Verbazen ons over het gigantische zwembad en op een gegeven moment komt er een lokale werkneemster naar ons toe. Haar functie weet ik niet. Toen we haar vertelde op zoek te zijn naar “onze” Italiaan om de dam te bezichtigen gaf ze aan dat hij terug was naar Italië. Voor de rest was er ook niemand anders van de Italianen aanwezig maar ze ging bellen met iemand. Het bleek niet mogelijk te zijn om de dam te bezoeken. Hiervoor moest eerst een vergunning aangevraagd worden in Freetown en dan kon dit. Ook alleen het kijken naar de dam was niet mogelijk. Enigszins teleurgesteld vertrokken we weer. Het was namelijk 2 uur rijden. Echter op de terugweg, net buiten de compount, zagen we een zijweg die toch ergens naar toe moest lijden. Net zo makkelijk geprobeerd. We komen eerst een andere kleine compound tegen met weer een bewaker. Eerst maar aan hem gevraagd waar de dam is. Gewoon verder rijden en of we sigaretten of drank hebben. Niet dus. Een klein stukje verder zin we inderdaad de dam liggen. Er liggen verschillend terreinen waarop machines staan en andere bouwactiviteiten zijn. Na war rond rijden besluiten we naar beneden te rijden om zo zicht te hebben op de dam vanuit de lage positie. Bij een bruggetje parkeren we de auto. Even verderop zit een security. Wij stappen uit om goed te kijken en foto’s te maken. We zien dat deze security zijn schoenen rustig aan het aantrekken is en op zijn gemak naar ons toeloopt. Santos maakt een praatje met hem. Ik groet de man nog in het voorbij gaan en hij groet terug. Toen we aan het overleggen waren wat we nu gingen doen kwam Santos ons vertellen dat de security had aangegeven dat wij hier niet mochten zijn en ook geen foto’s mochten maken. Geen probleem, we waren toch klaar en we besloten om direct te vertrekken. Op onze weg terug was er toch weer een interessante weg die we moesten volgen. Santos zat vanachteruit wel te roepen dat we verkeerd reden maar dat hebben we niet gehoord. De weg werd steeds smaller maar kwam perfect uit. Precies aan de bovenkant van de dam. Geen security te zien. Dus begonnen we foto’s te maken en we liepen over de dam naar de andere kant. Deze stuwdam is nog niet klaar en is dus ook nog niet gevuld met water waardoor je alles nog goed kunt zien zoals het oorspronkelijk was. De Italianen zijn ruim 25 jaar geleden begonnen te bouwen aan deze stuwdam. De betonnen infrastructuur is nu ongeveer af maar men is nu nog bezig met de generatoren en dergelijk om de feitelijke elektriciteit op te wekken. Aangezien er verkiezingen aankomen worden alle overheidsmiddelen nu ingezet voor de campagnes. Vandaar dat de Italianen niet meer betaald worden. Hierop hebben de Italianen het werk stilgelegd. Op een periode van ruim 25 jaar maakt een jaar ook niet meer uit.
Afijn terug naar de foto sessie. Op een gegeven moment zien we dat een security, met geweer, de trappen op komt gerend van de dam. Gelukkig is een stuwdam redelijk hoog dus hij doet er wel even over. Veiligheidshalve lopen we echter wel op ons gemak terug naar de auto om weg te rijden. Santos wil nog een praatje maken met deze security om uit te leggen dat we geen kwade bedoelingen hebben. Dit wil ik echter niet afwachten en zeg dat we gaan rijden. Op ons gemak rijden we weer terug naar Bumbuna. Vriendelijk groetend naar de diverse securities die de slagbomen netjes voor ons omhoog houden. Aangezien we verwacht hadden langer bij de dam te zijn geeft ons dit wel de gelegenheid om nog een keer naar de watervallen te gaan. Gert, die dit keer met ons meegereden is had deze nog niet gezien. Al met al dus weer een leuk avontuur.
De laatste drie dagen echt af zitten te tellen. Proberen nog wat kleine dingen af te ronden maar het kost me veel moeite. Donderdag eindelijk zover. We kunnen naar Lungi, het vliegveld, rijden. De twee Franse leerlingverpleegkundigen rijden mee. Zij vliegen vrijdagavond. Op deze manier hoeft er niemand apart ze weg te brengen. Ze kunnen logeren bij Dr. Hassan in ons ziekenhuis in Lungi. Ook Bernhard rijdt mee. Dit om de auto weer terug te brengen naar Makeni. Hij gaat echter vrijdag naar Freetown om het weekend er even uit te zijn.
Normaal zorgt Hassan altijd dat er eten is voor mij. Dit keer echter niet. Of we maar naar een hotel gaan om te eten. Ik krijg echt het gevoel jullie gaan weg en voordeel kan ik niet meer uit jullie halen dus zoek het maar uit. Hij riep ook iets te vaak dat voor de overnachting een hotel ook mogelijk en comfortabeler is. Ik ben benieuwd of ik overgewicht heb (mijn bagage bedoel ik dan). Gelukkig is dit geen probleem. Mijn paraplu mag opeens niet mee als handbagage omdat er een punt aanzit. Nu nog de douane en dan instappen.
Helaas. Mijn visum was reeds verlopen. Dat is dan 100 usd. Natuurlijk heb ik geen dollars bij me en ik heb geen zin om 100 Euro neer te tellen. Ik bel Hassan met het verzoek of hij me kan helpen. Hij komt gelukkig binnen redelijke tijd. Wachtend duurt het wel erg lang maar uiteindelijk zie ik hem toch. Het blijft leuk om te zien dat het niet uitmaakt waar je ergens binnen het vliegveld zit, voor of achter de douane, bagage controle of waar dan ook net zo makkelijk stapt hij overal doorheen vriendelijk handjes schuddend. Hij loopt met me mee naar de wachtruimte. Hier vertelt hij dat hij wel wat moet doen voor deze mensen. Met andere woorden of ik toch wat kan betalen. 20 Euro leek hem redelijk. Hij zoekt naar een excuus om weer weg te kunnen gaan en de zaak lijkt opgelost. Volgende hobbel. Er land wel een vliegtuig maar dat is van Britisch Airways wat ergens vandaan uitgeweken is. Geen toestel van Brussel Airways. Het blijkt met technische problemen nog in Ivoorkust te staan en het zou nog zeker 2 uur duren voordat het in Lungi zou arriveren. Totdat er wordt omgeroepen dat de bagage opgehaald kan worden. Wat nu weer? De hoovercraft schijnt geregeld te zijn om ons naar Freetown te brengen want het toestel komt niet meer. Er worden geen andere mededelingen gedaan. Dan maar inschrijven voor de hoovercraft en we zien wel waar we uitkomen. De groep is zo groot dat de hoovercraft 2 keer moet varen. Aangekomen in Freetown krijgen we te horen dat ze nog bezig zijn om kamers te pakken te krijgen in diverse hotels. Ik krijg wel het aanbod, van een Belgische verloskundige om bij hun hoofdkantoor te gaan slapen maar ik voel er meer voor om met de massa mee te gaan om beter geïnformeerd te blijven. Warempel weer het CapeSierra hotel. Dit is ook het hotel waar Bernhard uiteindelijk in is terechtgekomen nadat hij niet opgehaald werd op het vliegveld. Uiteindelijk om 2 uur ben ik op mijn kamer. Intussen zijn er geruchten dat het vliegtuig 24 uur later weer vertrekt vanuit Lungi. Vrijdagmiddag weet ik dat het vliegtuig pas om 12 uur ’s nachts vertrekt. Heel de dag rond hangen in het hotel. Het is buiten beestenweer. Het regent en afwisselend stortregent het. Dit vergezeld door een harde stormachtige wind. Vanuit mijn kamer heb ik uitzicht op de oceaan. Ook de wind giert om mijn kamer. Het is wel om mooi om af en toe naar buiten te kijken en te zien hoe de golven op de kust beuken.
Om half 8 zou een busje ons naar de hoovercraft brengen. Busje is er zelfs vroeger en begint al te pendelen tussen hotel en hoovercraft. Alles lijkt goed te gaan. Echter het wachten op de hoovercraft duurt wel heel lang. Uiteindelijk komt deze dan toch aan. Mensen stappen uit. De bagage wordt uitgeladen en er wordt een begin gemaakt met het inladen van onze bagage. Heel snel stopt dit echter. Waarom wordt ons niet duidelijk. De hoovercraft wordt wat verder op de kant gezet en men begint de hoovercraft te repareren. Onduidelijk is of de hoovercraft nu beschadigd is door het verder op de kant zetten of dat deze al beschadigd was. Er blijkt een probleem te zijn met het hefvermogen van de hoovercraft. Op een gegeven moment wordt er toch verder gegaan met het inladen van de koffers. Desondanks blijft men bezig met repareren. Geruststellend is het wanneer we horen dat de kapitein gaat proberen of het gaat. Het schijnt met de wind en de golven het ergste te zijn richting Lungi. Dus indien er problemen zijn kan hij nog wel terug. Gelukkig.
Nadat ze klaar waren met de reparaties moest er nog getankt worden en konden we instappen. Het was inmiddels 11.00 uur. Van de manager van Sabena hadden we gehoord dat er 3 uur speling mogelijk was. Indien het later zou worden zou het betekenen dat we met het vliegtuig van maandag terug moesten vliegen.
Bij aankomst op het strand van Lungi bleek dat de busjes, om ons naar het vliegveld te brengen, er niet waren. Gelukkig kwamen deze wel snel opdagen. Naar het vliegveld en daar weer door heel het circus van inchecken, bagagecontrole enz.enz. Gelukkig liep dit alles voorspoedig. Hup het vliegtuig en en vertrekken. Taxiën naar de startbaan, opstellen en…. Start wordt afgebroken. Er is een passagier onwel geworden die geholpen moet worden. Het was inmiddels half twee en we hadden nog 1,5 uur. Gelukkig is de optie om iemand naar een ziekenhuis te laten gaan in Lungi niet een echte optie. Tegen tweeën wordt gelukkig besloten om alsnog te vertrekken. De rest van de reis verliep gelukkig voorspoedig. Uiteindelijk kwam ik zaterdagmiddag aan in Bussum. Nog 1 dag rusten voordat ik maandag weer naar kantoor ga.
Groeten, Hans
Voor contact met Hans: hansjoosten@hansjoosten.eu